Artikel.nl




Editorial Approved Badge

Afghanistan ten onder

Het Westen trekt zich terug uit Afghanistan, na wat alleen als een absolute nederlaag gekenmerkt kan worden. Hoe kon het zo slecht gaan? Een blik op de turbulente geschiedenis van het land Afghanistan. Een land waar het Britse Koninkrijk, de Sovjet Unie, de VS en een NAVO coalitie, zich allemaal toch flink op verkeken.

Geschreven door Aarnout Van Der Ploeg
Gepubliceerd op: 19 aug 2021
8
96
7
Afbeelding door Levi Meir Clancy via Unsplash
May God Keep You Away From The Venom Of The Cobra, The Teeth Of The Tiger, And The Revenge Of The Afghans. - Alexander The Great
Gedurende de afgelopen week was er veel nieuws vanuit Afghanistan. Nu zijn we natuurlijk de laatste twintig jaar wel wat gewend, maar deze berichten waren van een heel andere orde. De Taliban heeft binnen no-time het land veroverd. De verwachting vanuit het Westen was dat de Afghanen na tien jaar training hun eigen land wel konden verdedigen. Deze droom bleek echter al snel in duigen te vallen met de razendsnelle opmars van de Taliban. De inmiddels bekende beelden van een konvooi aan Toyota's, met machinegeweren in de achterbak.

Afghanistan is een bijzonder land om meerdere redenen. Ten eerste is het een samenstelling van meerdere volken en stammen. De mensen voelen vaker verbonden met hun regio of stam dan met hun land. Dit is natuurlijk niet zo vreemd als je de geografie van de regio in acht neemt. Een groot deel van het land bestaat uit bergen en valleien, waarvan de hoogste toppen tot zeven en een half duizend meter kunnen komen. Dit betekent niet alleen dat je daar makkelijk kunt verdwijnen, maar ook dat het ontzettend moeilijk is om goederen aan te voeren. Er lopen namelijk maar een bepaald aantal wegen door deze gebergten, en die heb je als invasiemacht nu net nodig om je legers te voorzien van eten, medicijnen en munitie.

Het is dan ook niet heel merkwaardig dat oorlog voeren in Afghanistan een van de moeilijkste opgaven is. Niet alleen de NAVO-landen betrokken bij de invasie beten zich stuk op deze plek. Ook de Sovjets en de Koloniale Britten konden hier geen overwinning behalen. Het waren overigens die laatsten die voor nog meer problemen in Afghanistan hebben gezorgd. Zij kwamen met de Durandlijn, een grens tussen Afghanistan en Pakistan die de Pashtun bevolking in tweeën verdeelde. Deze grens is al heel lang het onderwerp van discussie, en des te meer tijdens de Afghanistan Oorlog van de afgelopen twee decennia. Het is natuurlijk nooit goed te praten dat een koloniale macht de grenzen bepaalt zonder enig oog te hebben voor de bevolking. Maar deze beslissing heeft ook bijgedragen aan het slagen van de Taliban en het mislukken van de meest recente oorlog.

Het is namelijk zo dat wanneer de Taliban een nederlaag leed, dat ze ongezien de grens met Pakistan konden oversteken. Hier konden ze altijd genoeg nieuwe strijders vinden om zich te herpakken, daarna gingen ze weer terug en konden ze het gevecht voortzetten. Met weinig officiële wegen en hun kennis van het gebied, was het mogelijk om zo het gevecht steeds voort te zetten. Het is dus ook niet onwerkelijk dat Osama Bin Laden, waar het hele drama mee begon, zich zo kon verplaatsen. Er werd vermoed dat hij zich na de 9/11 aanslagen in Afghanistan schuilhield, terwijl hij juist in 2011 in Pakistan gevonden werd. Hij zou zich lange tijd in de grensregio verborgen hebben gehouden.

De rol van het Westen in het zo onrustige oosten is een die steeds terugkeert. Toen de Sovjets in de vorige eeuw het land aanvielen, verleende de VS militaire als financiële steun aan de Mujaheddin via de Pakistaanse Inlichtingendienst. Samen met de Godfather van de Jihad, Sjeik Azzam, werd de Maktab al-Khidamat opgericht. Een groepering die strijders naar Afghanistan liet afreizen om mee te vechten tegen de Sovjets. Deze groep wordt als voorloper van Al Qaida gezien. Toen de Amerikanen de geldkraan dichtdraaiden, kwam de bloederige rekening op de mat voor Bin Laden. Veel van zijn strijders verloren hun leven en hij zou de VS nooit vergeven voor hun verraad.

Nadat ook de Sovjets de realiteit van de situatie konden inzien en zij zich terugtrokken, woedden er verschillende burgeroorlogen door het land. Maar buiten de Afghaanse grenzen vond de echte revolutie plaats. Tijdens de oorlogen waren namelijk veel burgers naar Pakistan gevlucht. Hier leerden hun kinderen in de Pakistaanse Madrassa's weinig anders dan het gevecht. Er werd weinig behalve de strijdlustige leer van uiterst orthodoxe opvattingen van hun soenitische leermeesters behandeld. Deze leerlingen hadden weinig keuze behalve de terugkeer naar de strijd in Afghanistan. En het zouden deze leerlingen zijn die de geboorte van de Taliban teweegbrachten.

Voor de Amerikaanse invasie van Afghanistan was het land grotendeels in handen van de Taliban. Zij hadden in de jaren Negentig vele steden veroverd en bezet. Vanuit die machtspositie riepen zij het Islamitisch Emiraat Afghanistan uit. Een land waar vrouwen van top tot teen bedekt waren en niet meer naar school mochten. Waar foto's en video's massaal werden vernietigd, TV's werden in de straten gesloopt, Hindoes moesten een merkteken dragen en niemand mocht meer vliegeren. En in de steden waren straffen als amputaties en stok- of zweepslagen aan de orde van de dag. De nieuwe heersers werden alleen door Pakistan, Saudi Arabië en de VAE als wettig erkend. Pakistan ging nog een stapje verder en investeerde in de ontwikkeling van het land. Zo kwamen er wegen, pijplijnen en telefoonverbindingen. In deze tijd is ook de bond tussen Al Qaida en gelijkgestemden in Pakistan gevormd. Een relatie die Bin Laden later van pas zou komen.

Wat de Taliban misschien beter begreep dan de navolgende regering, was dat Afghanistan niet geschikt is voor een Democratisch model met een centrale overheid. Omdat de plaatselijke bestuurders zich als onafhankelijke krijgsheren gedragen. Deze lokale leiders hebben altijd gestreden voor het behoud van hun macht en hun wapens. Waardoor het kaartenhuis wat het Westen op wilden richten, in windkracht negen kwam te staan. Deze lokale leiders trekken zich niet alleen weinig aan van het centrale beleid, ze werken het soms actief tegen. Zo gebeurt het wel vaker dat het geld bij een gouverneur terecht komt in plaats van de bevolking. Het gevolg hiervan is dat de lokale macht rijker en rijker wordt en de centrale macht zicht bankroet betaald.

Vanuit hun basis in Pakistan voerde de taliban jarenlang een oorlog tegen de nieuwe regering en de Navo troepen in Afghanistan. De coalitie had succes met het verdrijven van de groepering, nadat ze de Taliban bolwerken in Afghanistan hadden veroverd of vernietigd. Dit werd slim gespeeld destijds. Pakistan had namelijk Amerika gevraagd of zij hun veiligheidsofficieren mochten evacueren vanuit de door de Amerikanen belegerde Kunduz regio. Met een luchtbrug haalde het land behalve haar eigen personeel ook kopstukken van de Taliban en Al Qaida uit de penarie.

De Afghaanse oorlog is de langste oorlog in de Amerikaanse geschiedenis. Het conflict koste veertienduizend geallieerde levens en daar kwamen tussen de twintig en dertigduizend burgerlevens bij. Gedurende de gehele Afghanistan Oorlog, maakte de coalitie van Westerse Landen, dankbaar gebruik van tolken, lokale soldaten en de informatie en medewerking van de bevolking. Als de Taliban vernam dat je alleen al een woord met ze gewisseld had was je leven al voorbij. Daarnaast zijn natuurlijk bij de gevechten en bombardementen ook veel onschuldige levens uitgewist.

De terugtrekstrategie van de Navo coalitie berustte op het opleiden van de Afghaanse Strijdkrachten in de hoop dat dit leger zelf de terugkeer van de Taliban tegen zou kunnen gaan. Ook werd er in 2019 door zowel Rusland als de VS met de Taliban onderhandeld over de vrede in het land. Sinds Obama in 2008 werd er al geroepen dat de troepen thuis moesten komen. Een van de eisen van de Taliban was dan ook een terugtrekschema van de VS, een tijdlijn voor het weghalen van hun soldaten. In april 2021 verkondigde Biden dat alle troepen die nog in het land actief waren, teruggehaald zouden worden. In mei sloot de Navo zich hier bij aan. Vlak nadat deze verplaatsing van troepen was begonnen, startte de Taliban een offensief tegen de Afghaanse Regering. In een tempo, wat herinneringen aan de invasie van Frankrijk door de nazi's oproept, veroverde de groepering de ene na de andere stad. Tot er op 15 augustus het bericht kwam dat de president het land ontvlucht was, de volgende dag was Kabul na bijna twintig jaar weer in handen van de Taliban.

De beelden zijn op mijn netvlies gebrand. Mensen die aan de buitenkant van een vliegtuig hangen uit wanhoop. Het is een beeld wat in een zombiefilm niet zou misstaan. Het feit dat mensen te pletter vielen in een poging om de dood te ontvluchten is onacceptabel. Daar komt nog bij dat het Nederlandse evacuatievliegtuig niet eens kon landen. Mensen die op onze ambassade werkzaam waren zijn zonder pardon in de steek gelaten, niet geïnformeerd en wezenlijk vermoord door de lakse houding van de Nederlandse staat.

Het Westen heeft faliekant gefaald, we hebben duizenden mensen laten sterven in een vrijwel zinloos conflict. Maar misschien nog wel pijnlijker is het feit dat we met dit gevecht een hele gevaarlijke boodschap hebben afgegeven aan de rest van de wereld. Voor de veiligheid van onze burgers zullen wij ten oorlog trekken, maar wie ons hulp aanbiedt laten we zonder oplossingen achter. Tuurlijk was het belangrijk om de terreur de kop in te slaan, Ook was het noodzakelijk dat zo'n gevaarlijk regime afgezet werd. Maar het is compleet losgeslagen dat wij, als het Westen, denken dat we dit soort spelletjes kunnen blijven spelen. We kunnen niet de consequenties van ons doen blijven ontwijken.

De oplossing is niet een nieuwe oorlog in Afghanistan, omdat Afghanistan niet te veroveren valt. Maar het is wel zaak om tegen de Taliban te blijven vechten. Niet op de manier waarop het Westen zich ook in bijvoorbeeld het Syrische conflict wist te mengen, met bommen en geld. Waarbij we wederom bijna een nog groter kwaad dan Assad wisten te stichten met de Islamitische Staat. Nee het is zaak om landen als Pakistan, Saudi Arabië en de VAE aan te pakken. Want met hun financiering heeft de Taliban het al deze tijd uit weten te houden. Het is zaak om mensenrechten boven de handelsrelatie te stellen. Maar misschien nog wel veel belangrijker, het is tijd om ons te verontschuldigen aan de Afghanen. Wij hebben in alles met jullie gefaald. We hebben jullie gebruikt en in de steek gelaten. Maar misschien nog wel veel erger is, we lijken er niks van geleerd te hebben. Hetzelfde hoort ook voor onze strijdkrachten te gelden. Diens families zich moeten afvragen waarom hun geliefden zulke torenhoge psychologische prijzen moesten betalen, voor iets wat zo desastreus afliep.
8
Geschreven door Aarnout Van Der Ploeg
Gepubliceerd op: 19 aug 2021
8
96
7

Comments

  • 26 aug
  • 0
Goed artikel. Mooie samenvatting van het verleden. Ik deelnemers mening over de excuses, en de arrogante houding in Den Haag. Het is niet te bevatten dat dit alles opnieuw en juist in deze tijd kan gebeuren!
  • 26 aug
0
  • 23 aug
  • 1
Heb er maar één woord voor: mensonterend en onze bewindvoerders kijken lijdzaam toe...
  • 23 aug
1
  • 22 aug
  • 2
Mooi en uitvoerig blog. Ik ben ontdaan van die beelden. Maar ook hoe ogenschijnlijk lichtvoetig onze ministers en staatssecretaris, die niet correct hebben gehandeld hiermee omgaan.
  • 22 aug
2
  • 21 aug
  • 2
Kippenvel en zo waar, ik denk dan hoe is het mogelijk dat we niets geleerd hebben uit het verleden... Het Westen kijkt toe totdat de bom barst en dan is het te laat.
  • 21 aug
2
  • 20 aug
  • 2
Het is hartverscheurend wat er nu gebeurt, maar het was te verwachten. Het Westen heeft voor de zoveelste keer gefaald. Zoals je oppert is inderdaad misschien de oplossing om de financierders van de Taliban te vieren in plaats van het land zelf.
  • 20 aug
2
Laad meer

Recente en relevant artikelen