Artikel.nl




Editorial Approved Badge

Algoritmes: gevaarlijk of nuttig?

Sociale media zorgen ervoor dat wij in tijden van de anderhalvemetersamenleving toch met elkaar verbinding kunnen blijven maken. Algoritmes maken dit voor een groot deel mogelijk. Tegelijkertijd worden dankzij algoritmes makkelijker nepnieuws, desinformatie en complottheorieën verspreidt. Of zijn het de makers van algoritmen die hier verantwoordelijk voor zijn?

Geschreven door Farshad Bashir
Gepubliceerd op: 13 mei 2021
1
248
1
Wie zorgt voor verbinding en desinformatie?
Wie zorgt voor verbinding en desinformatie?
Afbeelding door Michael Dziedzic via Unsplash
In de strijd tegen het coronavirus zijn we gedwongen om fysieke afstand tot elkaar te bewaren, in de avonden thuis te blijven en mogen we amper sociale activiteiten ontplooien. We appen en videobellen met familie en vrienden en via de sociale media houden we elkaar op de hoogte van ons doen en laten. Wie eens een keer tussendoor klikt op video’s of artikelen met desinformatie of complotten, krijgt door de algoritmes van de sociale media platformen al snel meer nepnieuws en complotten voorgeschoteld.
Algoritmes hebben grote gevolgen voor gebruikers van sociale media, maar ook voor de overheid, het bedrijfsleven en samenlevingen als geheel. De algoritmes bepalen namelijk veel voor ons: wat we zien, wat we lezen, suggesties van personen die we moeten volgen en welke advertenties we voorgeschoteld krijgen. Meestal doen de algoritmes in dit kader niets anders dan nog meer van hetzelfde te suggereren. Volg jij premiers Rutte en Merkel, dan zal het algoritme kijken welke mensen nog meer gevolgd worden door mensen die Rutte en Merkel volgen en die personen ook aan jou suggereren om te volgen. Als jouw buurman dus president Biden en premiers Rutte en Merkel volgt, dan kun jij ook de suggestie krijgen om president Biden te volgen.[1] Alhoewel dit in eerste instantie onschuldig lijkt, kan dit door een opstapeling van omstandigheden grote negatieve gevolgen hebben. Denk bijvoorbeeld aan mensen die uit nieuwsgierigheid klikken op een video over complotten rondom de aanslagen van 11 september. Al snel zal het algoritme jou na een paar keer doorklikken bij vele andere complottheorieën laten belanden. In een uitzending van Zondag met Lubach werden de gevolgen hiervan vertoond: inmiddels zijn er zelfs mensen die denken dat de wereld vanuit de kelder van een pizzatent gerund wordt, door de leden van een satanistische bende die het bloed van de kinderen opdrinken.[2]
Dit soort complotten worden in schijnwerpers gezet, deels door mensen die sensatie leuk vinden, maar ook door mensen die geld willen verdienen aan advertenties van websites waar dit soort berichten staan.[3] Vaak wordt dan gebruik gemaakt van een clickbait-kop en een link die zo gemaakt is dat mensen er snel op klikken. Het moet een pakkende tekst zijn die mensen verleid en de sensatie druipt er dan ook van af. Het doel van de maker is om bezoekers naar zijn of haar website te lokken met de bedoeling om er geld aan te verdienen.[4] De website staat dan ook niet alleen vol met nepnieuws en desinformatie, maar ook met advertenties. Tot slot zijn er ook nog politieke redenen te bedenken waarom mensen dit soort dingen doen: door ophef te creëren met nepnieuws hopen de makers van nepnieuws hun politieke tegenstanders in het diskrediet te brengen. Als mensen negatief denken over de tegenstander, dan zal men wel positiever over mij denken, zo is de gedachte.[5] Algoritmen maken geen onderscheid tussen de motieven van de makers van desinformatie en schotelen de gebruikers van sociale media meer van hetzelfde op.
Het gebruik van algoritmen zijn vaak ondoorzichtig voor buitenstaanders, aangezien de code waarmee gewerkt wordt bedrijfsgeheimen van de sociale media platformen behelst. Er is immers veel tijd en energie gestoken in het bedenken en maken van de codes. Inzage zou de investering waardeloos of op zijn minst minder waardevol maken, aangezien dan ook concurrenten over de code kunnen beschikken. Tegelijk is het ook inmiddels duidelijk welke gevolgen verbonden zijn aan het gebruik van de algoritmen door sociale media, terwijl er geen duidelijke uitleg is over hoe de beslissingen die grote tech-bedrijven nemen tot stand komen. Dit gebrek aan transparantie dreigt zinvolle controle en verantwoording te ondermijnen.[6] Dit is een belangrijk punt van zorg want uiteindelijk hebben dit soort algoritmen een aanzienlijke impact op de mensen, de samenleving en de politieke voorkeur van mensen. Als je de hele dag berichten leest over dat vaccins gevaarlijk zijn, zul je dat sneller ook gaan geloven. Het staat immers de hele dag op je timeline.[7]
Een andere invalshoek is de positieve kant van het gebruik van sociale media. De Covid-19-pandemie laat zien dat sociale media niet alleen een podium hoeven te zijn voor wie overal een complot ziet, desinformatie wil verspreiden of angst wil aanwakkeren. Sociale media kunnen ook verbinden in tijden van de anderhalvemetersamenleving. We kunnen in de avonduren, als we thuis moeten zitten even met familie bellen, gezellig met vrienden appen en het nieuws van meer betrouwbare bronnen volgen. De impact van sociale media is groot, door toenemende gebruik is bijna iedereen te bereiken en dat maakt het makkelijker om in contact te blijven met familie en vrienden. Op dezelfde manier kunnen ook de voordelen van algoritmen benadrukt worden. Algoritmen zijn niets anders dan een hulpmiddel om sociale media te structureren. Goed geschreven algoritmen kunnen vrienden en familie met elkaar in contract brengen, spam opsporen, en kinderen beschermen tegen materiaal dat schadelijk voor ze is. [8] Algoritmen kunnen op deze manier de impact van sociale media op een positieve wijze beïnvloeden.
De impact van sociale media is duidelijk geworden in deze tijden van pandemie. Algoritmen bepalen voor een belangrijk deel onze manier van gebruik van sociale media. Maar uiteindelijk zijn het niet de algoritmen zelf, maar de makers van algoritmen die voor ons heel veel bepalen. Er zitten zeker negatieve kanten aan de manier waarop algoritmen nu werken zoals de bubbels[9] waar mensen in terechtkomen. Tegelijkertijd zijn algoritmen nuttig: het zijn robotjes die werk doen dat anders niet gedaan zou worden. Of werk dat veel te veel tijd en geld zou kosten als dat door mensen gedaan moest worden. De makers van algoritmen dienen dan ook scherp te letten op nadelen die ze gecreëerd hebben en dat op te lossen. Bubbels waar mensen in terecht komen hebben grote maatschappelijke consequenties en moeten voorkomen worden: mensen krijgen nu te snel de bevestiging van het eigen denken. Kritisch denken en debat blijven achterwege. Maar algoritmen kunnen ook ons leven fijner en makkelijker maken, mits goed geschreven en goed doordacht.
[1] https://socialemediaburo.be/het-instagram-algoritme-en-hoe-je-hier-meer-bereik-door-kunt-krijgen/
[2] https://www.youtube.com/watch?v=FLoR2Spftwg
[3] https://www.rtlnieuws.nl/buitenland/artikel/294191/goudgeld-verdienen-met-nepnieuws
[4] https://waardevollewebteksten.nl/blog/clickbait-betekenis/
[5] https://nos.nl/nieuwsuur/collectie/12319/artikel/2159802-nepnieuws-en-sociale-media-als-wapen-in-politieke-campagnes
[6] https://www.holla.nl/nieuwsbericht/algoritme-een-bedrijfsgeheim/
[7] https://nos.nl/op3/artikel/2149923-zo-bepalen-algoritmes-jouw-wereldbeeld.html
[8] https://www.npo3.nl/hoe-werkt-het-algoritme-social-media
[9] https://mtsprout.nl/work-life/kom-uit-je-bubbel-en-versla-de-algoritmes-van-social-media
1
Geschreven door Farshad Bashir
Gepubliceerd op: 13 mei 2021
1
248
1

Comments

  • 13 mei
  • 0
Wauw! Super interessant

  • 13 mei
0

Recente en relevant artikelen