Heb je de serie Switched at birth gekeken, dan is je vast wel opgevallen dat de mensen in die serie gebruik maken van gebarentaal omdat er dove mensen in de serie spelen. Gebarentaal is een taal die vorm krijgt door het maken van gebaren. Dit kunnen gebaren zijn met de handen, maar ook gezichtsuitdrukkingen spelen een grote rol. Gebarentaal wordt vaak gebruikt door dove mensen en is net als een gesproken taal een manier om te communiceren.
Gesproken taal en gebarentaal verschillen natuurlijk van elkaar. In de één worden vooral woorden gebruikt terwijl in de ander het non-verbale belangrijk is. Maar hoeveel verschilt gebarentaal nu van een gesproken taal?
Gebruik van gebarentaal
Veel mensen denken dat gebarentaal alleen gebruikt wordt door mensen die niet kunnen horen, maar dat is niet helemaal waar. Gebarentaal wordt natuurlijk vooral gebruikt door doven of slechthorenden, maar ook mensen met een taalontwikkelingsstoornis maken vaak gebruik van gebarentaal. Een taalontwikkelingsstoornis houdt in dat je moeite hebt met het aanleren van taal. Je kunt woorden dan bijvoorbeeld niet onthouden of begrijpen en soms ook niet goed uitspreken. Mensen met een spraakprobleem gebruiken vaak ook gebarentaal.
Mensen die vanaf hun geboorte doof zijn kunnen niet horen hoe je woorden moet uitspreken. Dan kunnen ze de woorden dus zelf ook niet goed uitspreken en kunnen ze geen gebruik maken van een gesproken taal en gebruiken ze dus gebarentaal. Maar als je niet vanaf je geboorte doof bent weet je al wel hoe je woorden moet uitspreken en heb je dit waarschijnlijk heel vaak gedaan. Die mensen maken vaak gebruik van gebarentaal als ondersteuning bij wat ze in gesproken taal zeggen. Veel mensen met een spraakprobleem doen dat ook. Ze zeggen de woorden en om het te verduidelijken maken ze er een gebaar bij. Voor mensen met een taalontwikkelingsstoornis, die moeite hebben met het begrijpen van gesproken taal is dat ook een handig systeem. Als je iets tegen iemand met een taalontwikkelingsstoornis zegt komt het vaak niet binnen, maar als je er dan een gebaar bij maakt, komt het via hun oren en hun ogen binnen en is de kans dat diegene je begrijpt twee keer zo groot.
Dialecten op gebarentaal
Net als bij gesproken talen zijn er verschillende gebarentalen uit verschillende landen, gebarentaal is dus niet internationaal. Er zijn gebaren die iedereen begrijpt, zoals je duim opsteken of zwaaien, maar veel gebaren zijn in alle landen anders. Er zijn ook dialecten op gebarentalen. Dit komt doordat doven in verschillende gebieden met elkaar begonnen te communiceren en zo ontwikkelde ieder gebied een eigen gebarentaal die uniek was van andere gebieden. Dan lijkt de gebarentaal uit een bepaald gebied erg op de gebarentaal uit een ander gebied, maar er zijn meer verschillen tussen dialecten in gebarentaal dan tussen dialecten in gesproken taal. En toch communiceren mensen met een gebarentaal makkelijker met mensen uit een ander land dan wanneer ze een gesproken taal gebruiken. Dit komt doordat mensen die een gebarentaal gebruiken al van jongs af aan gewend zijn om zich aan te passen aan de luisteraar. Als kinderen in een ander land komen en ze spreken de taal niet, dan gaan ze door middel van gebaren en bewegingen met andere kinderen communiceren. Dat wijst erop dat het makkelijker is om een gebarentaal uit een ander land te begrijpen dan een gesproken taal die je niet kent.
Manier om te communiceren
Gebarentaal is net als gesproken taal een manier om te communiceren. Net als woorden in gesproken talen zijn opgebouwd uit (vaak betekenisloze) klanken, zijn gebaren in gebarentalen opgebouwd uit kleinere onderdelen. Grofweg kan gezegd worden dat gebaren zijn opgebouwd uit vijf onderdelen, namelijk de plaats voor of op het lichaam waar het gebaar wordt gemaakt, de vorm van de hand, de richting waarin de handpalm en de vingers wijzen, de beweging die de handen maken en gezichtsuitdrukkingen, bewegingen van de lippen en lichaamstaal zijn belangrijk. Gebarentaal is dus net als gesproken taal opgebouwd kleinere onderdelen. Net als gesproken taal maakt gebarentaal gebruik van grammatica. De grammatica is in gebarentaal erg belangrijk omdat gebarentaal net als in het Russisch vaak geen lidwoorden gebruikt. Naast het gebruik van woorden kun je ook spellen door middel van gebarentaal. Er bestaat een vingeralfabet zodat mensen die gebarentaal gebruiken bijvoorbeeld hun naam kunnen spellen.
Het grootste verschil tussen gebarentaal en gesproken taal is dat gesproken taal bestaat uit klanken en uitgesproken woorden, terwijl gebarentaal bestaat uit non-verbale bewegingen en uitdrukkingen. In de één wordt vooral gebruikgemaakt van je mond en je oren, terwijl de andere gericht is op je handen en ogen.
Gebarentaal en gesproken taal, zoals Nederlands, verschillen dus eigenlijk niet zo heel veel van elkaar. Er zijn natuurlijk verschillen, bijvoorbeeld dat gesproken taal verbaal en gebarentaal non-verbaal is, maar in de structuur van de taal en waarom de taal gebruikt wordt zijn er eigenlijk geen verschillen. Net als gesproken talen verschillen de gebarentalen uit andere gebieden van elkaar en zijn er dialecten bekend. Veel mensen denken dat gebarentaal en gesproken taal heel erg verschillen omdat het er zo anders uitziet, maar als je de talen verder gaat bestuderen zal je zien dat de twee erg op elkaar lijken. Want een taal blijft een manier om te communiceren, of dat nu gaat doormiddel van woorden of gebaren.
