Omdat mijn zoon en ik van nature een grote interesse hebben in moderne geschiedenis, besluiten we samen een tripje naar Polen te maken. Het enorme land heeft niet alleen schitterende natuur, prachtige steden en een zeer vriendelijke bevolking, maar bovenal een – zachtjes uitgedrukt – tumultueuse historie.
In het gezellige Gdansk bezoeken we het WWII-museum, in het noordoostelijke merengebied doen we een audio-rondleiding door de Wolfsschanze, Hitlers hoofdkwartier in Oost-Pruissen. De bunkers zijn destijds zo stevig gemaakt dat het de Duitsers bij het verlaten in 1945 zelf niet lukte om ze volledig op te blazen. In Kraków gaan we naar het indrukwekkende Schindler museum en we brengen een bezoek aan het vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau.
Het is moeilijk te bevatten dat hier ruim een miljoen mensen op brute wijze zijn vermoord. Dat iemand zo’n gruwelijk plan bedenkt is al te bizar om over na te denken, maar dat het vervolgens ook nog zo strikt wordt uitgevoerd is in mijn hoofd niet te verklaren.
Toen in 1945 de Russen het kamp naderden werden veel overgebleven gevangenen nog snel naar Duitsland vervoerd. Per trein of te voet in een lange dodenmars. Terwijl we op het spoor in het kamp staan vragen wij ons af waar het fanatisme vandaan komt om koste wat het kost tot op het laatst orders uit te blijven voeren. Befehl ist Befehl. Is dit ingebakken in elke Duitser? En zou dit vandaag de dag dan nog steeds gelden?
Op de weg terug naar huis overnachten we in de buurt van Magdenburg, in de voormalige DDR. We kiezen een slaapgelegenheid in een klein dorpje niet ver van de Autobahn. Het is een zondag en de straten zien er verlaten uit.
Bij de receptie van het hotelletje zit een vriendelijk ogende dame van middelbare leeftijd die verrast lijkt door ons onaangekondigde bezoek. Ze heeft nog een kamer voor ons maar wil eerst weten of wij wel gevaccineerd zijn tegen covid-19. We hebben beiden twee vaccinaties achter de rug, dus dat moet geen probleem zijn, lijkt ons. Dat is voor de dame in kwestie nog geen reden voor groen licht, want ze wil weten of de laatste vaccinatie minimaal twee weken geleden was. ‘So ungefähr wohl, ja,’ laat ik haar in mijn steenkolenduits weten. Met dat antwoord neemt de hoteliersvrouw absoluut geen genoegen en ze wil de exacte datums horen. Als blijkt dat de tweede vaccinatie van mijn zoon tien dagen geleden was, wordt er direct een sneltest tevoorschijn getoverd. Zonder test geen toegang voor mijn zoon, zo wordt ons duidelijk gemaakt. Mijn verweer dat die paar luttele dagen toch geen groot verschil zullen uitmaken, maakt geen indruk en dus besluiten we maar voor de sneltest te kiezen.
Na de test, die uiteraard negatief is, wordt vervolgens naar mijn vaccinatiebewijs gevraagd. Uit de QR-code van de corona-app kan mevrouw geen wijs worden, maar gelukkig heb ik ook onze ouderwetse gele vaccinatieboekjes meegenomen. Deze worden uitgebreid bestudeerd en ik word er op gewezen dat er bij mijn vaccinatie geen stickertje geplakt is, maar er alleen een GGD-stempel met een paraaf staat. Ik haal mijn schouders op.
Dit is blijkbaar nog niet voldoende, want vervolgens moeten we beiden nog een uitgebreide verklaring invullen en ondertekenen.
Net voordat ik mijn geduld begin te verliezen, schuift ze de vaccinatieboekjes met een knikje terug over de balie, samen met de kamersleutel. Nog voor ik deze kan pakken kijkt de Oost-Duitse mij indringend aan. ‘Nog één vraag: heeft u last gehad van uw vaccinaties?’ Ik antwoord ontkennend en vraag haar of zij er wel last van gehad heeft. ‘Nee,’ antwoordt de dame doodgemoedereerd, ‘ik heb mij niet laten vaccineren. Dat is geen verplichting en ik vertrouw die vaccinaties niet.’ Mijn mond valt open van verbazing. Dit vrouwenmens heeft ons meer dan een half uur het leven zuur gemaakt met sneltesten, formulieren en stempels terwijl ze zelf niet in vaccinaties gelooft…
Onze koffers achter ons aan trekkend lopen we naar de hotelkamer.
‘Ingebakken dus,’ zeg ik tegen mijn zoon.
‘Ja, nog steeds dus…’ antwoordt hij hoofdschuddend.
