Is koffie verslavend? Zeker de helft van de Nederlandse koffiedrinkers denkt dat dit waar is, maar klopt dit ook? Natuurlijk ervaren sommige mensen milde klachten wanneer ze stopen, zoals hoofdpijn. Maar is stoppen met koffiedrinken echt de reden hiervan?
Koffie en cafeïne, met name de afhankelijkheid hiervan is al vele jaren onderwerp van wetenschappelijk onderzoek. Vooral met hersenonderzoek leverde dit veel belangrijke inzichten op. Zo bleek dat wanneer proefpersonen 2 koppen koffie kregen (3 mg/kg cafeïne per kg lichaamsgewicht), de verslavingsgevoelige gebieden van de hersenen niet gestimuleerd werden. Er werd ook geen dopamine aangemaakt in de hersendelen, die verantwoordelijk zijn voor de afhankelijkheid en beloning, zoals wel gebeurd met bijvoorbeeld nicotine, cocaïne of morfine. Wel werden de hersengebieden die betrokken zijn bij oplettendheid, waakzaamheid en onrust gestimuleerd.
Niet schadelijk
Onderzoek wees uit dat cafeïne niet de eigenschap heeft om zo onweerstaanbaar te zijn dat het tot problemen leidt. Ook is de inname van cafeïne niet schadelijk voor iemand of zijn omgeving. Al kan je als koffiedrinker wel een tolerantie opbouwen. Koffiedrinkers voelen geen onweerstaanbare dwang om koffie te drinken. Wel kunnen sommige mensen milde klachten zoals hoofdpijn krijgen wanneer ze stoppen, wat wordt gezien als ontwenningsverschijnselen. Maar dit is niet groot genoeg om problematisch te zijn.
Ontwenningsverschijnselen
Mensen geven vaak aan afkickverschijnselen te ervaren als het gaat om stoppen met het drinken van koffie. Het gaat hier dan vaak om een duf gevoel, minder concentratie of (milde) hoofdpijn. Dit soort klachten treden vaak 12 tot 24 uur na het stoppen met koffie op. Er is vaak een piek te zien tussen 20 tot 48 uur.
Mensen zijn er gevoelig als het gaat om veranderen van routines of gewoontes. Ze kunnen hier zelfs lichamelijke klachten van krijgen. Maar hoofdpijn is soms ook toe te wijzen aan stress of te weinig slaap, wat mensen vaak compenseren met veel koffie te drinken. Het stoppen met koffie drinken is een flinke wijziging in de routine van mensen. Vaak vergeten mensen om ander vocht te drinken zoals water of thee, voor de koffie die ze niet meer drinken. Dit kan zorgen voor een verstoorde vochtbalans, waardoor je uitdroogt en sneller hoofpijn kan ontwikkelen.
Maar wat is verslaving dan wel?
Onder een verslaving wordt “problematisch middelengebruik” gezien. Wat houdt dit dan in? Onder andere het steeds vaker en in grotere hoeveelheden gebruiken dan gepland was. Door het gebruik raak je in relationele, lichamelijke of psychische problemen op werk en/of school. Continue gebruiken, ook al breng je jezelf en je omgeving daarmee in gevaar. Steeds meer van het middel nodig hebben om dezelfde kick te voelen, oftewel tolerantie. Veel mislukte pogingen om te stoppen, die veel tijd en energie kosten. En daarbij het krijgen van onthoudingsverschijnselen, die minder hevig worden, wanneer je weer gebruikt.
Bijvoorbeeld Jellinek, in Nederland dé expert op het gebied van verslaving, maakt gebruik van bovenstaande criteria om na te gaan of er sprake is van verslaving. Jellinek concludeert op basis van 11 criteria dat er niks mis is met het drinken van koffie (net als thee, cola of chocola). Als je meer dan 4 koppen per dag drinkt en daar gevoelig voor bent, kan je last krijgen van milde klachten, maar dan is er nog geen sprake van een cafeïneverslaving. Ook geven ze aan dat cafeïne maar één punt scoort op hun criterialijst en dat is het punt dat je afkickverschijnselen kan krijgen, die stoppen wanneer je weer koffie drinkt.
Advies
Ook voedingsautoriteiten zien geen reden om matig gebruik van koffie en cafeïne verslavend te noemen. De Europese Voedselautoriteit (EFSA) stelt vast dat 400 mg/dag (4 à 5 kopjes) veilig is en de alertheid bevordert. En bij zwangere vrouwen is dit 200 mg/dag (1 à 2 kopjes). Ook het Nederlandse Voedingscentrum heeft koffie opgenomen in de Schijf van Vijf en geeft aan dat langdurige cafeïne inname niet tot verslaving leidt.
De meest recente wetenschappelijke literatuur laten zien dat er weinig reden tot zorg is over de mogelijk verslavende effecten van cafeïne. Het ineens stoppen met koffiedrinken kan tot milde ontwenningsverschijnselen leiden bij een deel van de mensen. Maar ook steeds meer onderzoek toont aan dat koffie verschillende positieve gezondheidseffecten heeft en juist onderdeel kan zijn van een gezonde leefstijl.
Voor meer informatie kijk op de website van Koffie & Thee Nederland, Kenniscentrum Koffie & Gezondheid of het artikel uit november 2020 in VoedingNu over koffieverslaving.
Comments
- 11 aug
- Hide replies (1)
0- 12 aug
0