Ik krijg een vreemd gevoel bij het verleden van mijn vaderland. Het verleden wat in volwassenheid verborgen lag. Zodat we tegen onze kinderen kunnen liegen. Zodat zij, op dezelfde manier als wij en wie voor ons kwam, met een vertekend beeld van de wereld kunnen opgroeien. Zo werd mij ooit verteld dat er ooit een gouden eeuw was. Waar Nederlanders de wereld in kaart brachten. En dat onze superieure schepen tot verre landen konden zeilen. Om daar dan handel te drijven met de originele bewoners. In mijn hoofd zag ik mannen met van die papieren kragen, kaas voor suiker ruilen. Terwijl in werkelijkheid de wereld al lang verkend was. En dat wij alleen onze wereld in kaart hebben gebracht. Met onze grenzen en onze namen. Vroeger vond ik dat makkelijk leren.
Ik kan me eigenlijk niet herinneren dat wij ,voor we op de (openbare) middelbare school zaten, het ooit over de slavernij gehad hebben. En zeker niet over hoe groot de rol van Nederland hierin was. Hoe het kwam dat al die prachtige grachtenpanden en specerijtjeshuizen aan onze straten verrezen. Waarom al die rijkdom ineens van ons was. Hoe het komt dat ik naar school kan gaan en de verkeerde dingen leer over de geschiedenis van mijn land. Terwijl mij ingefluisterd wordt dat de kinderen in Afrika zo graag naar school willen gaan. En dan vraag ik mij af hoeveel meer zij van onze waarheid zouden weten. Het is niet te bevatten hoe het moet zijn om op een dag die schepen aan de horizon te zien. Hoe vervolgens schimmen van mensen je vrienden en familie stelen, opsluiten, verkrachten, verkopen, tot bloedens toe en verder laten werken en vermoorden. Vervolgens vertellen diezelfde spoken aan hun kinderen hoe mooi het allemaal wel niet was. Hoe zij de hele wereld beter hadden gemaakt met hun aanwezigheid.
Een kolonie in het oosten en een kolonie in het westen. Om al het geld wat je ook maar bezat zo in Oranje zakken te steken. Alle mooie dingen, alles waar je van hield. Was ineens niet meer van jou. Maar wat mocht je blij zijn dat wij er waren. Al die kennis, dat sobere geloof wat je zou redden van je inheemse zonden. En nu mag je blij zijn als je het er even over mag hebben. Dat je geen zucht terug krijgt. En terwijl je helemaal leeggeroofd bent, mag je niet aan iets van ons komen. Zij het geld of tradities, daar valt niet over te praten. Als je voor een ander opkomt ben je een verrader en als je de verandering in de weg staat een held. En dan vraag ik me af of de held dan geen zwarte mensen kent. Waar ze meer om geven dan een herinnering van vroeger. Die warme leugen waar de held zich nog steeds aan vastklampt. Vroeger was het een zwarte man die kinderen sloeg, en ze in een zak ontvoerde. Klinkt me toch enigszins bekend in de oren, maar ja dat was me toen nog niet verteld. Later ging het over hoeveel er in de gevangenis zaten, maar niet hoe ze er ooit kwamen. Door wie ze daar wederom in een kooi werden geworpen. Ik heb dan ook nog nooit iemand horen zeggen dat ze er niet hoorden. Niemand kwam met de suggestie dat het ook aan iets anders kon liggen. En ik ga me niet verdedigen voor wat ik zeg, ik heb het allemaal al eens gehoord.
Het is niet mijn gevecht, en ik vecht ook nauwelijks. Ik schrijf alleen op wat ik ooit heb gezien. En dan niet ergens op facebook of in een schoenendoos. Maar in de ogen van een ander, iemand voor wie ik het anders wil zien. Ik heb het willen leren, dat is de eerste stap. En dat is een die het zwaarste weegt, om die bril af te zetten. En tuurlijk ben ik ook trots op mijn land en de leeuw in mijn hart. Maar dat betekent niet we al op het juiste pad zitten. Wanneer er zoveel gaten zitten in de zwartste pagina's van ons bestaan. Waar we nu ook weer onderdeel van zijn. Wanneer de Chinese overheid twee democratieën tegelijkertijd weet te wurgen. Terwijl ze ook nog op een bijna industriële schaal Oeigoeren aan het vermoorden zijn. Hun lichamen onteerd, hun bevolking geïndoctrineerd en gesteriliseerd, hun organen verkocht. De parallel met onze donkere dagen zijn snel getrokken. Hoe de Nederlanders massaal Joden verraden en later op straat lieten zwerven na al die nachtmerries. Hoe wij continenten leeg lieten bloeden om onze schepen te vullen. En dan vervolgens al die mensen hun geschiedenis ontzeggen. Om maar niet al die oude wonden maar weer eens bloot te leggen.
Als kind had ik een hekel aan de schoenendoos actie. Dat ik iets van mij moest afstaan aan iemand anders, en ik zou er nooit iets voor terugkrijgen. Al mijn kennis over Afrika was om armoede heen gebouwd. Het was onderontwikkeld en het was daar ook heel warm, en mensen waren daar veel wilder. Maar dankzij onze goede harten werd er toch altijd wel geld ingezameld. Om mensen te helpen. Ze naar school te sturen en ze vanuit onze handen te voeden. Wij zijn zo ontwikkeld dat wij het wel kunnen missen. Daar in die verre landen met wel heel bekende grenzen. Lopen ze allemaal op blote voeten dertig kilometer naar de dichtstbijzijnde waterput. Op de wegen die wij voor ze gelegd hebben. En ons levert het natuurlijk helemaal niks op, behalve belastingvoordeel, handelsrelaties en het instant houden van de gevestigde orde. Waar wij de hele wereld leeg kunnen plukken op jullie kosten. Maar gelukkig staat er wel een pak fair-trade hagelslag in de kast. Ik kan het wel missen.
Ik ben voorgelogen door de lerares. Van wie ik zoveel had, altijd een ander voor de klas. Die allemaal in een ander stemmetje tegen Zwarte Piet spraken. En een die ooit vroeg of hanky panky shanghai ook echt Chinees was voor vrolijke verjaardag. Die mij dan moest leren hoe de wereld in elkaar stak. Die haar geloof als een masker droeg en daardoor niet kon zien wat voor vuil wij binnenkregen. Die vrolijk hun gezicht pikke donker schminken en daardoor de helft van de kinderen het lachen ontnemen. De eerste herinnering die ik met deze wereld deel is dat een zwart geverfde man door een stoel zakt en dat ik heel hard lach. Het heeft mij vijftien jaar gekost om de wereld in haar blote ogen aan te kunnen kijken. Al die dagen zoveel angst opgevroten om al die moslims en donkere mensen. Die volgens ons verleden alleen maar willen stelen en doden. Want we zijn nog steeds bang dat die slaven zichzelf ooit zullen bevrijden. Van al die door ons onzichtbaar gemaakte littekens die zij nog elke dag meeslepen. Bovenop al die uitgewiste namen die ze ook met zich mee moeten dragen. Omdat anders zoveel zielen voor altijd verloren zouden zijn.
Zij die de geschiedenis zouden schrijven, en al die grenzen hebben getekend. Hebben vanuit het verleden nog steeds miljoenen mensen vast geketend. Aan al die verhalen die zij ooit zo graag verzonnen. Zodat het werk wat zij ooit hebben verricht, voor altijd zal blijven bestaan. Zodat de lui met grote boten en een grachtenpand iets te ver van hun bed mogen vinden. En dat nog steeds een zogenaamd simpel bestaan zoveel zwaarder zal blijken. Zodat al die mooie mensen zich tegen elkaar keren. En de geschiedenis zicht rijpt op herhaling. Omdat we ontmoedigd worden om niet weg te kijken. Om alleen de mooie dingen vast te houden en de rest weg te flikkeren in het vuur. Zodat niemand het er ooit weer over heeft. Dan kunnen we weer eens over de regen zeiken. In plaats van al die moeilijke kwesties met de kapper door te nemen. En toch hoop ik het eens met je te bespreken. Waarom wat ik ervan vind niet meteen verraad hoeft te betekenen. Dat ik nog van mijn land mag houden als ze in scherven ligt. Ik hoop dan dat ze geluk mogen voorstellen.
Ik heb de minste antwoorden, geen weet van hoe het is. Ik heb alleen mijn eigen aandeel, mijn kant van het probleem. Ik weet hoe ik het zou willen zien. Ik weet hoe ik ze wil zien opgroeien, in een zachtere wereld. Dat ze later nog zo kunnen lachen als nu. Ik weet er het minste van. Zij weten het veel beter, dus luister dan naar hun. Als ik mij als kind niet tegen de geschiedenis van toen zou verzetten, waarom zou ik dat nu wel doen? Waarom zou ik iets mogen zeggen van de woede van een ander. Als hij zich verontwaardigd over slaven op een gouden koets. Wanneer hij vraagt om hetzelfde excuses die een verre buur wel heeft gekregen. Waarom krijg ik deze woorden van oppositie uit mijn strot. Wanneer het om het verleden van een ander gaat. De pen snijdt aan twee kanten, en woorden verwisselen was nog nooit zo makkelijk. Maar als het om ons hedendaags verleden gaat, weet je mijn waarheid wel te vinden.
Comments
- 29 juni
1