Artikel.nl




Editorial Approved Badge

Gezegdes spreken wijsheid (13)

Het zijn niet allen jagers die op de hoorn blazen

Geschreven door Rudi Lejaeghere
Gepubliceerd op: 7 aug 2021
6
61
11
Afbeelding door Joao Tzanno via Unsplash
Een spreekwoord dat mij past als een maatpak. Ik verwijs hiermee natuurlijk naar mijn familienaam. Ooit moet een van mijn voorouders een jager geweest zijn veronderstel ik. Je vindt meer ‘Dejaeghere’ dan ‘Lejaeghere’ in onze streken. Dus vermoed ik dat diegene die mijn familienaam bedacht heeft, ooit moet gedacht hebben dat met de Franse 'Le' ervoor te voegen de naam wat adelijker zou zijn. Onlangs was ik nog bij de dokter en heb het goed gecontroleerd toen hij bloed trok. Het was nog altijd rood en niet het blauwe bloed van de adel.

Alle gekheid op een stokje (waar ze dit spreekwoord halen, Joost mag het weten), het spreekwoord van de dag heeft veel Nederlandse varianten die hetzelfde betekenen: je kan niet altijd op iemands uiterlijk afgaan. Ik geef deze ook mee in dit artikel omdat ze even mooi, misschien nog vindingrijker zijn:
'Het zijn niet allen apostelen die wandelstokken dragen'
'Het zijn niet allen koks die lange messen dragen'
'Het zijn niet allen heiligen die veel ter kerke gaan'
'Het zijn niet allen monniken die zwarte kappen dragen'
'Het zijn niet allen ‘doktoren’ die rode mutsen dragen'
'Het zijn niet allen ridders (lansknechten) die sporen (lange spietsen) dragen'
'Het zijn al geen wijzen die uit het Oosten komen'
'Ze slapen niet allen die snurken (de ogen dicht hebben)'
'Men kent de monnik niet aan zijn pij'
'De witte rok maakt de molenaar niet'

We zien hier dat onze taal uitmuntend is om dezelfde zaken op een andere manier te verwoorden. Ik denk dat deze veelheid van spreuken en gezegdes over dit onderwerp een bron vindt in het feit dat men soms ter schade en ter schande te veel afging op het uiterlijk.
Iemand die mooi gekleed is en met een peperdure wagen rijdt moet wel stinkend rijk zijn. Heden ten dage kan men een dure wagen leasen, of met een afbetalingsplan kopen en je moet nu niet zo rijk zijn als Croesus om een mooi kostuum te kopen. Je kan er zelfs heel goedkoop een aantal bestellen online achter je computer. Als het niet past of je ziet het niet graag dan retourneer je ze gewoon gratis aan afzender. Iets dat ik van mijn kinderen heb geleerd.
Maar wat denken onze buurlanden hierover? Het is niet te verwonderen dat zij ook een ruime keuze aan spreekwoorden hebben die hetzelfde betekenen.

Chez les Français hebben ze de volgende wijsheden in pacht:
'Tous ne sont pas saints qui vont à l'église' (het zijn niet allemaal heiligen die naar de kerk gaan)
'Ceux qui portent les longs couteaux ne sont pas tous gueux ni bourreaux' (Degenen die de lange messen dragen zijn niet allemaal bedelaars of beulen
'La barbe ne fait pas l'homme (le philosophe)' (de baard maakt de man niet)
'Tous ne sont pas chevaliers qui à cheval montent' (het zijn niet allemaal ridders die te paard rijden)
'L'habit ne fait pas le moine' (de pij maakt de monnik niet)
'Ne sont pas tous chasseurs qui sonnent du cor' (het zijn niet allemaal jagers die de hoorn blazen)
'Tel a de beaux yeux qui ne voit goutte' (er zijn mooie ogen die niets zien)
'Tel a les yeux fermés qui ne dort pas' (het is niet omdat je ogen gesloten zijn dat je slaapt)
'Tous les fous ne portent pas la marotte' (niet alle gekke mensen zijn dwaas)
'Tous les fous ne sont pas aux Petites-Maisons' (er zijn veel mensen die voor redelijk doorgaan en die dat nauwelijks zijn)
En voor dit laatste denk ik niet dat ze 'Het kleine huis op de prairie' bedoelden.

Onze stoere Duitse buren gaan ook op hetzelfde pad met apostels, heiligen, monniken en koks:
'Es is nicht jeder ein Apostel, der hingeht in alle Welt' (velen gaan naar andere delen van de wereld, maar niet allemaal willen prediken / bekeren)
'Es sind nicht alles Köche, die lange Messer tragen' (niet iedereen is een kok die lange messen draagt)
'Es sind nicht alles Heilige, die in aller Heiligen Kirchen gehen' (het zijn niet allemaal heiligen die naar de kerk gaan)
'Es ist nicht jeder Mönch, der eine schwarze Kappe trägt' (het zijn niet allemaal monniken die zwarte kappen dragen)
'Es ist nicht jeder ein Reiter, der Sporen trägt' (het zijn niet allemaal ruiters, die sporen dragen)
'Es sind nicht alles Doktoren, die rote Hüte tragen' (het zijn niet allemaal artsen die rode hoeden dragen) Ik heb hier niet gevonden waarom die rode kleur, misschien dat bij promotie tot dokter vroeger men een rode hoed kreeg.
'Es sind nicht alle Jäger, die das Horn gut blasen' (het zijn niet allemaal jagers die de hoorn goed kunnen blazen)
'Es schlafen nicht alle, die die Augen zu haben' (niet iedereen slaapt, die de ogen toe heeft)
'Es is nicht jeder eine Mönch, der eine Platte hat' (Niet iedere monnik heeft een bord)
'Die Kutte macht keinen Mönch' (de gewoonte maakt nog geen monnik)

Ik weet niet hoe jullie reactie is wanneer je ziet dat er zo vele variaties bestaan op hetzelfde thema, maar ik sloeg bijna achterover van het aantal dat zich hier aanbood. Het moet dan een zeer juist spreekwoord zijn als je dit allemaal leest.

Zelfs overzee bij 'The British people' hebben ze een ruime keuze aan deze volkse spitsvondigheden:
'All are not saints that go to church' (het zijn niet allen heiligen die te kerke gaan)
'All Stuarts are not sib to the king' (alle Stuarts zijn nog geen broer/zus van de koning)
'All are not hunters that blow the horn' (het zijn niet alle jagers die de hoorn blazen)
'The cowl does not make the monk' (de kap maakt de monnik niet)
'All are not maidens that wear bare hair' (het zijn niet allemaal meisjes die hun haar bloot dragen)
'It is not the beard that makes the philosopher' (het is niet de baard die de filosoof maakt)
'If the beard were all, the goat might preach' (als een baard hebben iets betekende, dan preekte ook de geit)

Het verwondert mij absoluut niet dat onze Engelse buurman of vrouw uit de straat het 'Stuart' koningshuis er ook bij sleurt. We zien er hier toch een aantal die niet echt in andere talen voorkomen.

Zelfs in Spanje zitten ze niet verlegen om in hun taal uit te drukken dat je niet altijd mag voortgaan op het uiterlijke van een mens. Zij weten ook dat je dan soms wel een flater kan slaan. Zoals Cervantes het zou gezegd hebben, schrijf ik het hier neer voor de Spaans sprekende liefhebbers:
'El hábito no hace al monje' (de pij maakt de monnik nog niet)
'Todos los que estudian so son letrados' (iedereen die studeert is daarom nog niet geletterd)
'Seda y raso no dan estado' (zijde en satijn geven geen status)
'No son frailer todos los que traen capilla' (niet iedereen in een kapel is een monnik)
'El cazar, en más que tocar el cuerno ha de estribar' (jagen moet gebaseerd zijn op meer dan een hoorn blazen)

In het Latijns zijn er veel te veel om ze allen op te noemen. Ik geef er u een aantal van cadeau, alhoewel ik misschien bang ben dat niet iedereen deze oude filosofische beschouwingen van onze klassiekers kan smaken.
'Barba non facit philosophum' (een baard maakt nog geen filosoof)
'Thyrsigeri multi, paucos adflavit lacchus' Veel Thyrsigeri worden Iacchus)
'Non omnes poetae, qui se eo titulo circumferunt' (het zijn niet allemaal dichters die de titel dragen)
'Non omnes Christiani, qui ceremoniis agunt Christianum' (niet iedereen die een christelijke ceremonie houdt is daarom een christen)
'Non omnes generosi, qui torquem gestant auream' (het zijn niet allemaal heren die een gouden ketting dragen)
'Non omnes coquus semper, cui longus culter adhaeret' (niet iedereen die lange messen draagt, is een kok)
'Non est venator omnis, qui cornua sufflat' (niet iedereen is een jager, die de hoorn blaast)
'Non sunt omnes sacerdotes, qui sunt rasi' (het zijn niet allemaal priesters die geschoren zijn)

En met deze stokoude gezegdes van even oude filosofen (en zij zullen het wel geweten hebben als hun woorden de tijd overleefd hebben) kan ik enkel maar 'Het zij zo' ofte 'Amen' zeggen.

Tot de volgende

Rudi J.P. Lejaeghere
6
Geschreven door Rudi Lejaeghere
Gepubliceerd op: 7 aug 2021
6
61
11

Comments

  • 8 aug
  • 0
Goed geschreven!
  • 8 aug
0
  • 8 aug
  • 1
Wat een hoop informatie weer, leuk!
1
  • 8 aug
  • 0
Bedankt, Mrs Wood.
  • 8 aug
0
  • 7 aug
  • 2
Weer wat wijzer en grijzer!
2
  • 7 aug
  • 0
Haha, ja, 't is hier van hetzelfde hoor. Bedankt, Francois voor de leuke reactie.
  • 7 aug
0
  • 7 aug
  • 1
Weer een hoop wijsheid!
1
  • 7 aug
  • 0
Zo is het, Hans. Bedankt voor het bezoek.
  • 7 aug
0
  • 7 aug
  • 0
Bedankt, Wesley.
  • 7 aug
0
Laad meer

Recente en relevant artikelen