Artikel.nl




Editorial Approved Badge

Het Egyptische Dodenboek

Toen ik onlangs de serie Penny Dreadful oprakelde kwam het Egyptische dodenboek weer naar voor. Ik herinnerde me de ondertussen de oude versie van The Mummy waarin dit boek een centrale rol speelde. Maar hoe zit dat nu echt? Bestond er echt een boek der doden in het oude Egypte of was dit allemaal maar gecreëerd door scenaristen?

Geschreven door Saar Tranchet
Gepubliceerd op: 16 juli 2021
5
91
8

De feiten

Eigenlijk zou je kunnen zeggen dat er meerdere zulke boeken waren. Oorspronkelijk waren het zelfs inscripties op muren in graftombes uit een periode zo vroeg als 2670 voor Christus. Dit was de periode waarin de eerste piramide vorm kreeg. Deze trappenpiramide werd gebouwd door Imhotep, die werkte als koninklijk architect en raadgever voor de farao Djoser. Hoogstwaarschijnlijk zullen de inscripties in deze tombe zeker zijn aangebracht als leidraad om het leven na de dood te trotseren.

Bijna 1000 jaar later zijn deze hiërogliefen mooi geformuleerd in spreuken op papyri die werden meegegeven in de sarcofagen, opdat de overledene zich zou beraden op oude wijsheden en antwoorden op zijn pad door de onderwereld. Een paar eeuwen later worden deze papyrusrollen zelfs opgedeeld in hoofdstukken, zodat een echt dodenboek werd gevormd. Op dat moment is het boek enkel nog beschikbaar voor de Farao en andere hoogstaande lieden van het hof. Maar wanneer in de tijd van het Nieuwe Rijk de mythe van Osiris steeds populairder wordt, wordt ook het hebben van een dodenboek steeds meer vanzelfsprekend voor de gewone bevolking. Algauw werd het boek dan ook commercieel gegeven voor de schrijvers van die tijd. Dit boek bevatte dan vaak enkel de spreuken die voor de overledene van toepassing waren oftewel zoveel als men er kon betalen. Doorheen de jaren werden er ook visies en andere elementen aan toegevoegd, telkens met het oog op het vergemakkelijken van de reis in het na-aardse leven. Het boek zou blijven groeien tot aan 650 v.C. wanneer het zich fixeerde op een totaal van 190 spreuken. Hoewel er ook nadien soms nog eigen interpretaties van mythen werden toegevoegd, omdat deze voor de persoon in kwestie van waarde waren. We kunnen dus stellen dat er niet één, maar vele dodenboeken waren en dat ze ook vaak verschillend waren van elkaar.

Fictie vs mythologie

In de film zien we een mooi afgewerkt boek dat ligt bij de sarcofaag van de vervloekte priester Imhotep. Hoewel Imhotep geen priester was, maar een architect zou het best kunnen dat hij zo’n boek ter hand had gekregen. Ware het niet dat de man leefde ver voor de papyrus versie en hij deze na zijn dood dus eerder zal afgelezen hebben uit zijn tombe of zijn sarcofaag.

Het feit dat in de film zijn kist gevonden wordt onder het beeld van Anubis duidt er echter wel op dat hij heel belangrijk was en/of heel gevaarlijk. Anubis was namelijk de god die de doden begeleidde tot bij Osiris voor het laatste oordeel. Als bewaker van de weegschaal die het hart naar intentie woog bepaalde hij dan ook mee of de overledene de reis naar de onderwereld waardig was. Dit is trouwens ook één van de rituelen die uitvoerig beschreven stond in het boek der doden. En het lezen van een boek heeft nooit kwaad gedaan; toch?
In Penny Dreadful zijn de hiërogliefen dan weer terug te vinden op een mythologische vampier. Het zorgwekkende aan deze versie is dat de goden Amon en Amunet er samen voorkomen. Dit zou namelijk het einde der tijden inluiden. Dit is op zich een verzinsel.

De godin Amunet stond in het oude Egypte bekend als de moeder der goden. Samen met haar partner, de god Amon, schiepen zij de wereld zoals dat voortkwam uit de oude Egyptische mythologie. Het was dus niet ondenkbaar dat zij ook samen werden afgebeeld. Zij stond ook wel bekend als ‘de verborgene’, omdat zij de god was van alles wat zich in de schaduwen afspeelt. Daarin mikt de serie dan wel weer op het juiste pad, aangezien vampiers behoren tot de wezens uit de verborgen wereld.

In de film gaat het ook over de tegenhanger van het dodenboek, namelijk het boek van Amon-Ra, oftewel het boek der levenden. Dit bestaat niet in de Egyptische mythologie en is dus wel een verzonnen creatie.

Nieuwe versie

Ondertussen is er een remake van de film The Mummy (die op zich ook al een remake was van een editie uit de jaren 30) . Deze laatste versie laat helaas alle geloofwaardigheid achter zich en baseert zich enkel nog op overgewaardeerde acteurs en verzonnen mythen. Mij zal je dus zeker niet in de rij zien staan voor deze editie. Als het even kan zet ik gewoon weer de goede oude versie op voor een lekker avondje avonturenhorror met Rachel Weisz en Brendan Frasier. In de tussentijd laat ik me weer verder meeslepen met Penny Dreadful.
5
Geschreven door Saar Tranchet
Gepubliceerd op: 16 juli 2021
5
91
8

Comments

  • 16 juli
  • 0
Interessant! Weer wat geleerd.
  • 16 juli
0
  • 16 juli
  • 0
Leuk geschreven en weer wat geleerd vandaag. Mocht je zin hebben de koffie staat bij mij ook klaar.
0
  • 28 juli
  • 0
Ben al een kijkje komen nemen, ik volg je met koffie erbij
  • 28 juli
0
  • 16 juli
  • 0
Leuk verteld, hou ook van de oudere versie.
  • 16 juli
0
  • 16 juli
  • 0
Goed geschreven Saar, erg interessant om te lezen!
  • 16 juli
0
  • 16 juli
  • 1
Oh die films met Brendan Frasier, geweldig. Leuk artikel weer, heel informatief. Kopje koffie voor jou!
1
  • 28 juli
  • 0
Dank je wel!
  • 28 juli
0
Laad meer

Recente en relevant artikelen