Artikel.nl




Editorial Approved Badge

Het Medisch Perspectief tegenover het Sociaal Construct Perspectief op de Acceptatie van Transgenders

In Nederland worden transgenders steeds meer geaccepteerd. Uit onderzoek blijkt dat 57% van de Nederlanders een positieve houding tegenover transgenders heeft (Stichting Movisie, 2018). Toch blijkt uit datzelfde onderzoek dat 40% van de transgenders negatieve ervaringen in openbare ruimtes heeft, wat suggereert dat de acceptatie van transgenders in Nederland nog niet zo ver gevorderd is.

Geschreven door Luca Wolf
Geschreven op: 2 aug 2020
Gepubliceerd op: 6 mei 2021
1
91
0
Afbeelding door Sharon McCutcheon via Unsplash
Het hoofdstuk “Transgender” uit het boek “Ver van de Boom, Als je kind anders is” van Andrew Solomon (2012) behandeld de ervaringen van mensen die zich niet identificeren met hun geboortegeslacht en de acceptatie die zij vanuit de maatschappij ervaren. Zoals Solomon het beschrijft: “ ‘Transgender’ is een overkoepelende term voor iedereen met een gedrag dat sterk afwijkt van wat als normaal geldt van het anatomische geslacht dat hij of zij bij de geboorte heeft meegekregen.” De term die in de Diagnostic and Statistical Manual wordt gebruikt is genderdysforie (DSM-5, 2013).

Solomon bespreekt in zijn hoofdstuk horizontale en verticale identiteiten. Horizontale identiteit heeft betrekking op eigenschappen die een kind niet deelt met zijn/haar ouders en verticale identiteit heeft betrekking op de eigenschappen van het kind die wel overeenkomen met de eigenschappen van de ouders. Genderdysforie wordt vaak gezien als een horizontale identiteit, omdat de gender van het kind niet overeenkomt met die van de ouders (Solomon, 2012). Wij zijn van mening dat de acceptatie van transgenders bij kan dragen aan een gezonde balans tussen horizontale en verticale identiteit, omdat de transgender zich dan niet meer alleen richt op de horizontale identiteit.

Twee perspectieven
Er kan op twee verschillende manieren tegen de acceptatie van transgenders aangekeken worden. Aan de ene kant kan er vanuit een medisch perspectief gekeken worden, waarin transgenders pas geaccepteerd zijn wanneer zij door middel van medische ingrepen een lichamelijke transitie hebben doorgemaakt. Dit perspectief ziet genderdysforie dus als een stoornis die behandelt moet worden om acceptatie en inclusie te verkrijgen. Daarnaast is er het sociaal construct perspectief, wat inhoud dat transgenders geaccepteerd zouden moeten worden. Dit perspectief ontkent het bestaan van de stoornis genderdysforie en ziet transgenders als een identiteit en een gevolg van variatie in de samenleving.

Het medisch perspectief komt terug in het boek van Solomon waar levensverhalen verteld worden van mensen die een medische transitie ondergaan. Mensen kunnen transgenders zien als mensen die ziek zijn. Een stoornis of defect waar mogelijk pas acceptatie plaatsvindt als een transgender lijkt op het geslacht waar hij of zij zich mee wil identificeren. Een jongen die in een jurk naar school gaat, vinden mensen raar. Wanneer een jongen de transitie naar meisje ondergaat, zullen mensen een meisje in een jurk zien en dat accepteren ze. Vanuit dit perspectief kunnen mensen denken dat met behulp van medicatie en operaties de transgender het beste kan omgaan met zijn ziekte. Het verhaal van Bettina en Greg Verdi neemt ons mee in het proces van transgender zijn. Hun tweede zoon Paul begint al op vroege leeftijd met meisjes speelgoed te spelen. Toen Paul verder wilde leven als meisje, werd zijn moeder heel bang. Hun kind is namelijk anders dan de rest. Hun kind heeft een ‘Gender Identity Disorder (GID)’ of genderdysforie. Er werd met een kinderarts gesproken die de situatie niet positief in zag. Kinderen met GID plegen vaak zelfmoord en Bettina kreeg als advies mee om maar hoop te zoeken in de kerk. Er werd een keuze gemaakt dat Paul verder door het leven gaat als Paula. Haar ouders accepteerden dat Paula een ziekte had en besloten medische ingrepen te doen. Door deze acceptatie van de ziekte van Paul kon Paula verder met haar leven. In het medisch perspectief zien wij een relatie met de acceptatie in de samenleving en het definitief veranderen van geslacht met behulp van operaties en medicatie. De begrippen horizontale en verticale identiteit kunnen hierbij mogelijk een rol spelen. Als een kind anders is, zoals het verhaal van Paul, kan dat voor sommige ouders lastig zijn om te accepteren. De acceptatie kan mogelijk makkelijker gemaakt worden door te zorgen dat je kind weer meer op je gaat lijken. Operaties en medicatie kunnen het kind transformeren in het andere geslacht. Hierdoor zien de ouders van Paul geen zoon meer in een jurk lopen, maar juist een dochter. Mogelijk kunnen ze zich dan weer meer herkennen in hun eigen kind.

Hiertegenover staat het sociaal construct perspectief, dat ook terugkomt in het boek van Solomon. Volgens dit perspectief zouden we de grenzen die wij in onze maatschappij aan geslacht stellen moeten verbreden en daardoor stereotypen ontkrachten. Dan kunnen kinderen in een jurk naar school ongeacht hun biologische geboortegeslacht. Solomon beschrijft in zijn boek het verhaal van Jenny (voorheen Jim) die een transitie van man naar vrouw heeft ondergaan. Volgens Solomon vond Jenny dat niet de verandering van man naar vrouw, maar dat ze haar gevoelens kwijt kon en haar geheim kon delen het belangrijkste van haar transitie. Ook het ervaringsverhaal van Cadence (voorheen Jared) dat Solomon beschrijft, sluit aan bij het Sociaal construct perspectief. Cadence beschrijft zichzelf als ongeveer 60% vrouw en heeft er geen problemen mee dat mensen haar niet als vrouw zullen zien. Ze draagt genderneutrale kleding en heeft geen geslachtsveranderende operaties ondergaan. Toch beschrijft ze zichzelf als gelukkig, omdat ze kan zijn wie ze is en geaccepteerd wordt door haar omgeving. Wij zijn van mening dat als kinderen geaccepteerd worden zoals ze zijn, er minder nadruk ligt op geslacht. Hierdoor komt de nadruk meer op andere eigenschappen die kinderen wel delen met hun ouders, de verticale identiteit. De horizontale en verticale identiteit van transgenders zijn dan meer in balans.

De literatuur
Ook in de literatuur kan er vanuit deze perspectieven gekeken worden. Aan de ene kant wordt er gepleit voor het verplichten van medische interventie zoals medicatie en operaties zodat er een betere aanpassing van het geslacht plaatsvindt (Bockting, 2009). In het artikel staat beschreven dat genderidentiteitsstoornis opgenomen is in de statistische en diagnostische handleiding voor psychische stoornissen en de internationale classificatie voor ziekten. Hier is bezorgdheid over omdat er meningen zijn dat transgenders zich niet volledig kunnen aanpassen aan het geslacht waar zij zich goed bij voelen. Er wordt gesproken over een sociaal stigma. Door middel van operaties en medicaties kunnen transgenders zich beter aanpassen waardoor het sociale stigma af kan nemen. Het artikel beschrijft de opinie dat genderidentiteitsstoornissen opgenomen moet worden als medische interventie en niet als mentale aandoening.

Aan de andere kant wordt er in het artikel van B. Burdge (2007) gepleit voor een bredere acceptatie van gender. Dat wil zeggen dat mensen niet zomaar in hokjes man en vrouw gestopt moeten worden, maar dat we iedereen zouden moeten zien als mens. Burdge benoemd dat transgenders onderdrukt worden door het huidige systeem om mannen en vrouwen aan te duiden. Hierdoor kunnen transgenders ongelukkig worden en worden ze gepusht om onveilige medicatie te gebruiken, terwijl de oorzaak van de problemen in de omgeving van transgenders ligt (Burdge, 2007).. Wanneer die omgeving meer variatie in gender kan accepteren, zullen transgenders zich waarschijnlijk beter kunnen identificeren met bijvoorbeeld hun ouders en zich prettiger voelen in het gezin. De noodzaak om van geslacht te veranderen zal dan af kunnen nemen omdat de persoon gelukkig kan zijn met het lichaam en de positie in de maatschappij.

De visies van de artikelen kunnen terug gezien worden in het boek van Solomon. De visie van het artikel van Bockting (2009) is dat transgender zijn niet iets psychisch is, maar een lichamelijk probleem. Dit probleem dient opgelost te worden door medische ingrepen, waardoor transgenders weer volwaardig kunnen deelnemen aan de maatschappij. Dit kan terug gezien worden in het boek van Solomon. Door de ervaringsverhalen die Solomon beschrijft, zien we dat door middel van medische ingrepen de transgenders beter geaccepteerd worden. Als een persoon liever een man wil zijn maar het uiterlijk van een vrouw houdt, wordt dat minder snel geaccepteerd. Uit de ervaringsverhalen komt veel naar voren dat transgenders voor inclusie in de samenleving hun lichaam moeten veranderen. Dit komt overeen met het artikel doordat er gepleit wordt dat transgenders geen psychische stoornis hebben maar een lichamelijk probleem.

Het artikel van Burdge (2007) sluit hier niet bij aan. De visie uit dit artikel is dat de maatschappij meer variatie in gender zou moeten accepteren. Omdat de samenleving meer divers is, worden transgenders meer geaccepteerd. Geslacht wordt dan niet gezien als twee tegenovergestelde kanten, maar als een brede variatie waarin iedereen anders is. Deze visie komt terug in het boek van Solomon in bijvoorbeeld de ervaringsverhalen van Jenny en Cadence. Aan het eind van zijn hoofdstuk koppelt hij genderdysforie zijn aan andere soorten van anders zijn, zoals homoseksualiteit. Solomon ziet genderdysforie net als homoseksualiteit niet als ziekte die beter gemaakt moet worden, maar als identiteit. Acceptatie van de variatie in gender is hierin de sleutel.

Hoewel Solomon veel ervaringsverhalen beschrijft die aansluiten bij het medische perspectief, vinden wij zijn visie meer aansluiten bij het sociaal construct perspectief. Hij is van mening dat elk individu anders is. Hoewel hij begrijpt dat sommige ouders het moeilijk vinden om te accepteren dat hun kind anders is, pleit hij toch voor acceptatie transgenders. Zijn mening heeft hij gebaseerd op zijn eigen ervaring omdat hij zelf homoseksueel is. Hij wilde zelf kiezen wie hij wilde zijn, en dat gunt hij ieder ander individu ook. Hij beschrijft een voor hem ideale toekomst die aansluit bij het sociaal construct perspectief: “Toch stel ik me graag een sciencefictiontoekomst voor waarin ‘genderbending’ geen chirurgische ingrepen, hormooninjecties en maatschappelijke afwijzing meer met zich meebrengt. Een samenleving waarin iedereen op elk moment zijn of haar geslacht kan kiezen. . . . Als ze ergens midden in het genderspectrum zouden willen blijven hangen, fysiek, psychisch of beide, zou dat ook mogelijk zijn.” Solomon gebruikt de term ‘sciencefictiontoekomst’ waarbij hij eigenlijk al aangeeft dat dit in de toekomst waarschijnlijk nooit tot stand gaat komen. Wel blijft hij bij zijn punt over acceptatie, met of zonder medische ingrepen. Dit komt ook terug in beide artikelen. Hoewel de artikelen het niet eens zijn over de manier waarop deze acceptatie bereikt moet worden, zoeken beide artikelen de beste oplossing voor acceptatie van transgenders.

Hedendaagse zorg
De zorg voor transgenders is voornamelijk gericht op medische ingrepen en psychische zorg. Voor veel mensen schiet deze zorg echter tekort (Transgender Netwerk Nederland, 2011). In Nederland voeren alleen het Amsterdam UMC en UMC Groningen medische ingrepen voor transgenders uit (Transvisie, 2019). Deze ziekenhuizen kunnen de huidige zorgvraag echter niet aan met lange wachtlijsten als gevolg (Transgender Netwerk Nederland, 2011). De wachttijd voor een intakegesprek bij het Amsterdam UMC loopt momenteel op tot ongeveer 540 dagen (Amsterdam UMC, 2019). De transitie die kinderen daarna kunnen ondergaan is opgedeeld in vier gebieden: psychisch, sociaal, medische en juridisch (Transvisie, 2019).

De psychische transitie houdt in dat het kind erkend dat hij of zij transgender is en het besluit neemt in transitie te gaan. Hierna volgt volgens Transvisie (2019) de sociale transitie, wat inhoudt dat kinderen gaan leven naar het geslacht waar zij zich mee identificeren. Er kan dan ook gekozen worden om een andere naam te gaan gebruiken. Deze naam en het nieuwe geslacht kunnen eventueel juridisch vastgelegd worden door de geboorteakte en het paspoort te wijzigen. Na de sociale transitie kan de medische transitie gestart worden. Een kind kan vanaf 16 jaar beginnen met hormoonbehandelingen, hiervoor kunnen al wel hormoonremmers gegeven worden om te voorkomen dat het kind in de puberteit van het geboortegeslacht terechtkomt. Met 18 jaar kan er gekozen worden om geslachtsveranderende operaties te ondergaan. Er kunnen ook aanvullende ingrepen gedaan worden, zoals operaties aan de borsten, het gezicht en de stem.

Maar voor dat de medische transitie gestart kan worden moet het kind minimaal één jaar in het nieuwe geslacht leven. Er is in dit systeem weinig ruimte voor kinderen die zich niet prettig voelen bij beide geslachten. Genderdysforie wordt vooral als een probleem gezien, dat medische verbetering vereist door van het ene geslacht naar het andere geslacht te gaan. Het huidige zorgsysteem sluit daarom vooral aan bij het medische perspectief en minder bij het sociaal construct perspectief. Vanuit het sociaal construct perspectief gezien zou de zorg voor transgenders juist moeten afnemen, omdat er volgens dit perspectief geen probleem is en dus ook geen zorg nodig is.


Conclusie
Al met al kan de acceptatie van genderdysforie op verschillende manieren bekeken worden.Vanuit het medische perspectief wordt er een operatieve ingreep of medicatie verwacht waardoor de transgender meer op het andere geslacht lijkt. Dan pas kan er acceptatie plaatsvinden.Hier wordt dus meer waarde gehecht aan het geslacht. Hiertegenover staat het sociaal construct perspectief dat minder waarde hecht aan het geslacht. Vanuit dat perspectief wordt er verwacht dat wij onze grenzen in de maatschappij die wij stellen aan geslacht, moeten verbreden. Hierdoor kunnen stereotypen ontkracht worden. Iedereen mag zijn wie hij of zij wil zijn.

In de literatuur kan er ook gekeken worden vanuit zowel het medische als het sociaal construct perspectief. Het artikel van Bockting (2009) pleit dat genderdysforie opgenomen zou moeten worden als medische interventie in plaats van mentale aandoening. Door middel van medische ingrepen kan de transgender zich beter aanpassen aan het gekozen geslacht, wat een relatie heeft tot het afnemen van het sociale stigma van de maatschappij. Wij zijn van mening dat dit artikel geschreven is vanuit het medische perspectief omdat het artikel een positieve relatie ziet tussen de medische ingrepen en het afnemen van het sociale stigma. Daarnaast beschrijft Solomon (2012) ook ervaringsverhalen die vanuit het medische perspectief bekeken kunnen worden. Transgenders kunnen pas geaccepteerd worden met behulp van medische ingrepen. Daarentegen pleit het artikel van Burdge (2007) voor een bredere acceptatie van gender. Er moet niet meer gedacht worden in hokjes van man en vrouw. We zouden iedereen moeten accepteren als mens. Wij zijn van mening dat dit vanuit het sociaal construct geschreven is omdat het artikel gaat over dat geslacht niet gezien moet worden als twee tegenover elkaar staande kanten maar als een brede variatie waarin iedereen anders is. Dit kan ook teruggezien worden in ervaringsverhalen van Solomon waar er geen operatie plaatsvond omdat er niet geïdentificeerd kan worden met beide geslachten. Solomon hoopt zelf ook op een samenleving waar het sociaal construct perspectief centraal staat. Hij hoopt dat mensen elkaar zullen accepteren zonder dat iedereen zich moet aanpassen. Al met al is het belangrijkste punt van Solomon de acceptatie, wat in beide perspectieven terugkomt. Met of zonder operatie zouden transgenders geaccepteerd moeten worden in de samenleving.

De hedendaagse zorg is gericht vanuit het medische perspectief. Er staan lange wachtlijsten van mensen die van geslacht willen veranderen door middel van een operatie (Transgender Netwerk Nederland, 2011). Wij verwachten dat dit soort wachtlijsten langer zullen worden. Volgens de Winter (2017) wordt het normale beeld van de mens steeds kleiner. Steeds meer mensen vallen dus buiten het ‘normale beeld’. Als er geen acceptatie plaatsvindt zoals die mensen zijn, moet het mogelijk door middel van een operatie verandert worden. Wij zijn van mening dat de samenleving minder in hokjes en meer volgens het sociaal construct perspectief moet denken. Hierdoor worden volgens ons meer mensen geaccepteerd wat hopelijk tot een betere samenleving leidt.

Referenties

American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). Washington, DC: Author

Amsterdam UMC (2019). Wachttijden. Verkregen van

https://www.vumc.nl/web/file?uuid=c04a8b57-c3f7-4f35-a71c-f1966c56293d&owner=5ec2d559-9d3f-4285-8cbd-140abc921b69&contentid=3013&disposition=inline

Bockting, W., ( 2009). Are gender identity disorders mental disorders? Recommendations for revision of the world professional association for transgender health’s standards of care. International Journal of Transgenderism, 53-62. doi:10.1080/15532730902799987

Burdge, B. J., (2007). Bending gender, ending gender: Theoretical foundations for social work practice with the transgender community. Social Work, 243-250. doi:10.1093/sw/52.3.243

Stichting Movisie (2018). Feiten en cijfers op een rij. Verkregen van https://www.movisie.nl/publicatie/feiten-cijfers-rij

Transgender Netwerk Nederland (2011). Zorg en Welzijn. Verkregen van

https://www.transgendernetwerk.nl/dossiers/zorg/

Transvisie (2019). Behandelaars. Verkregen van

https://www.transvisie.nl/transitie/volwassenen/behandelaars/

Winter, M. de (2017). Verbeter de wereld, begin bij de opvoeding. Vanachter de voordeur naar democratie en verbinding. Amsterdam: SWP.
1
Geschreven door Luca Wolf
Geschreven op: 2 aug 2020
Gepubliceerd op: 6 mei 2021
1
91
0

Recente en relevant artikelen