Artikel.nl




Editorial Approved Badge

Hoe men vroeger bij de dokter sprak in Vlaanderen (4)

Ik ga er geen doekjes rond draaien, ‘je zit met de kozijntjes’.

Geschreven door Rudi Lejaeghere
Gepubliceerd op: 23 aug 2021
8
154
14
Afbeelding door Artem Maltsev via Unsplash
Ik ga er geen doekjes rond draaien, ‘je zit met de kozijntjes’. Ik weet nu niet of men het woord in Nederland gebruikt. Bij ons in Vlaanderen is een van de betekenis van kozijn niets anders dan ‘neef’. Het spreekt vanzelf dat het veel te gemakkelijk zou zijn als dit zou betekenen: je hebt bezoek van je neven. Eigenlijk is dit woord of de verschijnselen ervan een gevolg van een nogal Bourgondische levensstijl. Dat was wat men tot een tijd terug toch vertelde. Eigenlijk is dit nogal een bevooroordeelde visie. De ‘kozijntjes’ is niets anders ‘jicht’ wat heel pijnlijk kan zijn en meestal zich uit in pijn in de grote teen, of althans zo begint het.
Vroeger zei men dat dit een welvaartsziekte was. Het is wel zo dat het gebruik van alcohol en teveel eten dit kan uitlokken, maar er zijn ook mensen die er last van hebben en zich daar niet aan zondigen. Het was ook met deze volkse wijsheid in het achterhoofd dat men de personen met de ‘kozijntjes’ nogal scheef aankeek omdat het volgens deze bevooroordeelde mensen te wijten was aan overdadig eten (dikwijls wild) en overmatig gebruik van alcohol.

Jicht is een soort van reuma die wordt veroorzaakt door de urinezuurspiegel die te hoog is in je lichaam. Urinezuur is een normaal afvalproduct van je lichaam. Maar bij jicht verloopt de stofwisseling in je lichaam niet zoals het moet en op die manier heb je teveel urinezuur in je lichaam. De teen of voet wordt dan heel dik, rood en warm. De pijn in het gewricht kan je verlichten door het hoog te leggen en wat afkoelen kan heel prettig aanvoelen. Ik ken persoonlijk iemand die zoveel glazen Bordeaux kan drinken zonder er last van te hebben. Maar durft hij één klein glaasje Bourgogne drinken, hij heeft het zitten. Niet aan het zitvlak bedoel ik maar aan zijn grote teen. Ja, heel vreemd toch hoe een mensenlichaam in elkaar zit.
Er zijn gelukkig nu medicijnen daartegen en na 1 à 2 dagen zijn de pijnen al heel wat minder. Zo’n aanval kan 1 tot 3 weken duren, waarna het gewricht dan weer volledig herstelt. Je moet zeker bij koorts of als je echt ziek wordt naar de huisarts gaan. Er is nog een ander woord dat soms voor die ‘kozijntjes’ of ‘jicht’ gebruikt wordt en dat is ‘podagra’. Eigenlijk is dat het Latijnse woord.

Dat brengt ons weer bij de etymologische of historische woordbetekenis van het woord:

podagra (=jicht) (1201-1250) Latijn podagra
Grieks podagra (voetangel, klem, jichtige voetverlamming), gevormd van pous (2e nv. podos) [voet] + agra [jacht, het vangen].

Rudi J.P. Lejaeghere

8
Geschreven door Rudi Lejaeghere
Gepubliceerd op: 23 aug 2021
8
154
14

Comments

  • 2 sep
  • 0
Wat een bijzondere omschrijving. Pijnlijk weer.
  • 2 sep
0
  • 26 aug
  • 0
Kozijntjes zal zijn afgeleid van cousin, lijkt me
  • 26 aug
0
  • 24 aug
  • 2
Weer wat wijzer geworden Rudi!
2
  • 25 aug
  • 0
Bedankt, Francois.
  • 25 aug
0
  • 24 aug
  • 2
De 'kozientjes' ken ik ook weer.
2
  • 25 aug
  • 0
Ja, hier in Vlaanderen kennen ze dat nog wel. Bedankt voor de leuke reactie, Heidi.
  • 25 aug
0
  • 24 aug
  • 2
Grappig hoor, die medische terminologie
2
  • 24 aug
  • 0
Ja toch. Bedankt voor de leuke reactie, Peerke.
  • 24 aug
0
Laad meer

Recente en relevant artikelen