Dat is een ‘katrienewiel’, zei de dokter en ik zei dat ik geen enkele vrouw kende die Katrien heette. Hoe zou ik dan haar wiel hebben? Het zou een grap kunnen zijn, maar dat is het niet. Het is eigenlijk een ander woord voor ‘ringworm’.
Heiligen werden vaak voor diverse aandoeningen en ziektes aangeroepen en aanbeden aangezien men in tijden van nood en ziekte tot gelijk welke heilige kon wenden. Maar vaak was de keuze van de heilige wel degelijk gemotiveerd. Er was een parallel tussen de aard van de aandoening en het leven van de heilige. Dit vond z'n neerslag in de ziektebenamingen. Katrienewiel is 'een wielvormige huidschimmel' herinnert aan de marteling van de heilige Catharina op n rad of wiel met scherp punten, waarna het wiel onder haar gebeden brak.
Het wordt ook soms wel ‘ringschurft’ genoemd. ‘’Ringworm’of ‘Katrienewiel’ is een schimmelinfectie van de huid of de behaarde hoofdhuid. Het wordt meestal veroorzaakt door een schimmel van het geslacht Microsporum of Trichophyton. Als het op de romp voorkomt noemt men het ‘tinea corporis’ of ‘tinea capitis’ als het op het hoofd voorkomt, ‘tinea cruris’ indien op liezen of billen.
De ziekte heeft dus niets te maken met wormen al noemen ze het soms ‘ringworm’. Bij dit woord verwijst het naar de verschijningsvorm. Het ziet eruit als een ring of een wiel. Door de vorm van de huiduitslag kan de indruk ontstaan dat er een worm onder de huid zit, wat dus zeker niet zo is. De infectie bestaat zowel bij mensen als dieren (honden, katten en paarden). Het wordt niet via voedsel overgedragen en is meest voorkomend bij kinderen, meer dan bij volwassenen.
Op de romp, billen of liezen of ook op het hoofd ontstaan ronde, schilferende plekken. Ze hebben eerst de grootte van ongeveer 1 cm doorsnede. De ringen zijn goed afgetekend, met een regelmatige uitbreiding aan de randen. De rand is meestal een klein beetje opgezet. Bij mensen met een lichte huid zijn de plekken roze met een donkerrode ring aan de buitenkant. Bij mensen met een donkere huid zijn de plekken lichtbruin met een donkerbruine ring aan de buitenkant. De plekken worden langzaam groter tot wel twee centimeter doorsnede. In erge gevallen sluiten verschillende cirkels aaneen en ontstaat een grote oppervlakte met aangetaste huid.
‘Katrienewiel’ of ‘ringworm’ is eerder vervelend dan echt ernstig te noemen. De arts kan schimmelwerende zalf of zelfs een pil bij erge gevallen. Goed beschermen tegen de zon na genezing om blijvende pigmentverkleuring te vermijden.
Ik vond niet direct een etymologische betekenis al liet ik hierboven wel de historische achtergrond van het ‘Katrienewiel’ optekenen.
De Latijnse termen kunnen we natuurlijk letterlijk vertalen en wijzen naar de plaats waar de verschijningsvorm van de aandoening zich voordoet.
Tinea corporis: worm op het lichaam
Tinea capitis: worm op het hoofd
Tinea cruris; worm op het been
Rudi J.P. Lejaeghere
Bronnen: https://www.gezondheid.be/
Ziektenamen in de West-Vlaamse dialecten (Veerle Vantomme)
Links naar vorige delen:
https://artikel.nl/hoe-men-vroeger-bij-de-dokter-sprak-in-vlaanderen--2316 https://artikel.nl/hoe-men-vroeger-bij-de-dokter-sprak-in-vlaanderen--2345 https://artikel.nl/hoe-men-vroeger-bij-de-dokter-sprak-in-vlaanderen--2370
https://artikel.nl/hoe-men-vroeger-bij-de-dokter-sprak-in-vlaanderen--2378
https://artikel.nl/hoe-men-vroeger-bij-de-dokter-sprak-in-vlaanderen--2398
Comments
- 2 sep
0- 29 aug
0- 28 aug
- Hide replies (1)
1- 28 aug
0- 28 aug
- Hide replies (1)
1- 28 aug
0- 28 aug
- Hide replies (1)
2- 28 aug
0