Het is opvallend, want deze partijen waren namelijk ook betrokken bij het Kosovo conflict, waar ruim achtduizend doden vielen en 11.433 vermist zijn. De zuidelijke Balkan ligt niet om de hoek voor Nederland, dus waarom zou Nederland nu ook niet in willen grijpen bij dit conflict?
Vanaf het begin
Artsakh, ook wel Nagorno-Karabach, is een enclave binnen Azerbeidzjan tegen Armenië. Sinds de Sovjet-Unie tijd is het gebied slachtoffer van onenigheid. Het toen die tijd etnisch Armeense gebied heette toen Nagorno-Karabachse Autonome Oblast (NKAO). Tussen 1923 en 1988 maakte dit gebied deel uit van de Azerbeidzjaanse SSR.
‘Beide partijen hebben historische argumenten om te zeggen “dit is ons gebied”’, begint Michael Kemper, hoogleraar Oost-Europese Studies, ‘in die tijd dacht de Sovjet-Unie nog dat zij met Turkije een partner vonden, het was een cadeau van Sovjet aan Turkije. In het gebied hebben mensen al verspreid geleefd van elkaar: de Turken en de Armenen. Wanneer zo’n gebied wordt opgesplitst door te zeggen: dit is Azerbeidzjan en dit is Armenië wat ook gebeurde na de Oktoberrevolutie in 1917, dan is de vraag, wat doe je met de gemengde delen van het gebied dan? ‘Ethnic cleansing’, zegt Kemper, ‘is het gevolg hiervan.’
Nederland als neutrale rol
Het probleem is dat de Armeniërs van de zuidelijke Kaukasus het laatste obstakel vormen op de weg van Turkije naar het noorden, het zuidoosten, het oosten, omdat het imperialistische beleid van Turkije veel verder gaat dan de zuidelijke Kaukasus, zegt Gohar Boonstra-Arakelyan, politicologe en jurist. ‘Laten we eens kijken naar de oorlogsactiviteiten van Turkije in de Middellandse Zee, Libië, en het Midden-Oosten. Nagorno-Karabach en Armenië lopen vandaag de dag voorop in de beschavingsoverleving. En als de internationale gemeenschap hier niet op reageert, zal men Turkije rondom Wenen kunnen verwachten.’
Volgens Boonstra-Arakelyan moeten de Europese landen de agressie en het geweld, de lancering van geweld en de gezamenlijke terroristische aanslag van Azerbeidzjan en Turkije op Nagorno-Karabach en Armenië duidelijk veroordelen. ‘Het is erg pijnlijk om dit zo te zien.’
Nederland probeert zich zo neutraal mogelijk te gedragen wat onvoorspelbare gevolgen met zich kan brengen. ‘Als de crimineel ongestraft blijft, maar ook aangemoedigd wordt’, zegt Boonstra-Arakelyan, ‘kun je natuurlijk geen verbeteringen van het gedrag verwachten.’ Zo zou economische sancties goed kunnen zijn en moet Nederland zich meer uitspreken over de situatie. Isa Yusibov, geopolitiek analist, betwist dit: ‘Economische sancties gaan het conflict niet oplossen. Er zijn wel mensenrechten geschonden van beide kanten, maar dan moet er gekozen worden: wie wordt er gesanctioneerd?’
Yusibov legt verder uit: ‘Aan de ene kant moet de Europese Unie een actieve rol spelen omdat beide landen deel maken van het Oostelijk Partnerschap, dus het zijn niet zomaar onbelangrijke landen.’ Het Oostelijk Partnerschap is een samenwerkingsverband tussen de Europese Unie en de zes voormalige Sovjetrepublieken, waaronder Armenië en Azerbeidzjan. ‘De instabiliteit in de regio, zoals oorlog, heeft altijd weerslag op de politieke situatie in die regio en met betrekking tot de Europese Unie. Eigenlijk is de oorlog decennialang in stand gehouden door Rusland, het is dus belangrijk dat de invloed van Rusland wordt beperkt. Eigenlijk zouden er sancties opgelegd moeten worden op Rusland. Het beperken zou de enige mogelijke manier zijn om niet alleen in Nagorno-Karabach, maar ook in de omliggende gebieden zoals Oekraïne en Georgië tot vrede te brengen. Dan moeten de Westerse landen natuurlijk betrokken zijn,’ zegt Yusibov.
Not in my backyard
‘De rol van Turkije is inmiddels veel beperkter dan men doet vermoeden. Turkije wordt gezien als winnaar van het conflict, maar als je naar de werkelijke situatie kijkt van voor en na het conflict, dan is er voor Turkije niks wat een mission accomplished is.’ Hier kijkt Boonstra-Arakelyan anders naar: ‘Zolang Turkije uit de buurt is van Nederland, wat nu dus het geval nog is, steekt de Nederlandse politiek zijn kop in het zand hierover.’
Want beide landen maken deel uit van de Eastern Partnership waar wel bepaalde voorwaarden aan zitten. ‘Contacten tussen beide samenlevingen van Armenië en Azerbeidzjan moet een onmisbare schakel zijn wil de vrede bewaard worden. De Europese Unie heeft hier wel veel ervaring mee, dus dat zou hier ook nog kunnen gaan spelen later’, zegt Yusibov, ‘maar dan moet de intentie daar wel zijn als grote speler en tot nu toe heeft de EU zich afzijdig gehouden van het conflict terwijl de middelen er wel zijn: militair, economisch en politiek om daar een rol te spelen, maar het is een not in my backyard gebeuren geworden en dat moet echt anders.’
‘De EU is bang voor Turkije en de macht van Erdoğan zou zeker een reden zijn waarom het zo stil is vanuit de EU’, zegt Boonstra-Arakelyan, waarop Yusibov op vervolgt: ‘Het zou vast ook te maken hebben gehad dat er angst is voor Rusland sinds de afgelopen twintig jaar, want je hoort vaker dat de Russische agressie komt omdat de EU en NAVO zich uitbreiden naar de voormalige Sovjet-landen. Deze landen krijgen niet de kans van Rusland om deel te maken van de EU en mogen niet naar het Westen toereiken. Deze angst zou een van de redenen zijn geweest dat de EU dacht over het conflict van: “ik kan hier weinig bereiken”.’
Een oplossing?
Rusland heeft met dit conflict laten zien dat het land de enige mogelijke baas is van de regio en is erg zorgelijk volgens Yusibov. ‘De groeiende invloed van Rusland in de regio staat democratisering in de weg daar. Dat zou kunnen betekenen dat het conflict in Nagorno-Karabach opnieuw weer kan oplaaien. Het verschil met voorheen is dat er nu Russische vredestroepen in de regio aanwezig zijn, dat is een teken dat Rusland gekregen heeft wat ie wilde. De rol van de EU had er dus moeten zijn, maar is nu dus wel te laat, het enige wat EU kan doen is via ontwikkelingssamenwerking wat bijdragen aan de wederopbouw van de regio. Er voor zorgen dat de twee landen meer toenadering naar elkaar zoeken. Nagorno-Karabach als ontmoetingsplek maken en geen conflict regio meer voor beide volkeren.’ Boonstra-Arakelyan: ‘Op dit moment wil ik een hartbrekend verzoek aan de regering doen, zodat er iets op dit cruciale moment gedaan kan worden en gewoon de officiële onafhankelijkheid van Nagorno-Karabach als een staat erkennen. Dat zal Turkije en zijn kleine broertje Azerbeidzjan verhinderen om hun bloedige en onmenselijke plannen uit te voeren.’
Comments
- 8 juni
- Hide replies (1)
1- 9 juni
0- 29 mei
1