Artikel.nl




Editorial Approved Badge

Sami cultuur in Frozen II

Na het overdonderende succes van Frozen en de enorme publieke druk naar meer kwam er in 2019 eindelijk een vervolg. De makers zijn voor deze film hun inspiratie gaan zoeken in het hoogste noorden waar ze gingen samenwerken met één van de oudste culturen in Europa, de Sami.

Geschreven door Saar Tranchet
Gepubliceerd op: 17 sep 2021
3
143
2
Toen Disney in 2013 met Frozen op de proppen kwam en eindelijk nog eens een nieuwe typische Disney prinses lanceerde, moeten ze toch niet helemaal geweten hebben wat ze ontketenden. Het succes van Elsa en Anna was gigantisch. Zo gigantisch dat, hoewel er geen plannen voor waren, er toch een tweede film kwam. Op zoek naar inspiratie gingen de makers nog nauwer samenwerken met een oud inheemse bevolking uit Lapland, genaamd de Sámi.

Hun klederdracht en tradities zijn opgenomen in Frozen II onder de naam Northuldra. In de film is dit een volk dat leeft in het betoverde bos. Dit is erg vergelijkbaar met de cultuur van de Sami, die leven als nomaden en zich verspreiden doorheen de noordelijke bossen van Scandinavië. Ook hun traditie van joiks is terug te vinden. Je zou zelfs kunnen stellen dat Kristof een Sami is, hoewel hij als wees opgroeide, had hij sterke banden met het inheemse volk en natuurlijk de trollen die hem zowat wisten op te voeden. Dit zien we reeds in de eerste Frozen film. Ook zijn Sami vaak rendierhouders net zoals Kristof.

In Frozen II wordt Elsa onvermijdelijk geroepen door een mysterieus gezang, wat dus voor een joik kan doorgaan. Dit is een oude zangkunst die nog steeds erg populair is bij de Sami. In al haar nieuwsgierigheid weet ze uit het niets een eeuwenoude elementale kracht op te roepen. Dit is het begin van een zoektocht naar Elsa’s eigen ik en het mysterie van haar krachten.
links: northuldra / rechts: sámi
links: northuldra / rechts: sámi
Wanneer ze bij het magische bos aankomt vindt ze een barrière van mist die er jarenlang voor zorgde dat de Northuldra en Arendel gescheiden bleven. Iets wat ook terug te vinden is in de geschiedenis van de Sami. Dit volk, net als andere inheemse volkeren, moest in het verleden vaak opboksen tegen een vernieuwende en soms ook vernielende wereld die hun cultuur wilde uitwissen. Hierdoor isoleerden zij zich van de maatschappij. Die politiek liet de minderheid verzwakt, maar niet verslagen achter. Nieuwe generaties Sami maken zich nu hard voor het herstel van eer en erfgoed.

Eenmaal achter de barrière leert ze omgaan met de verschillende elementen. Zo weet ze Wind (aka lucht) te kalmeren en temt ze een vuursalamander die dreigt het bos te verbranden. In een later stadium komt ze ook in aanraking met een mythisch paard gevormd door water. Dit is ook weer een subtiele verwijzing naar Noorse mythologie. Hierin vinden we namelijk zulk wezen terug dat door inheemse culturen Nokk wordt genoemd. Een Nokk is eigenlijk het Noorse equivalent van een sirene. Net als bij de sirene zong de entiteit mensen naar zich toe om hen te laten verdrinken. Iets wat trouwens ook vergelijkbaar is met witte wieven uit onze eigen cultuur.

Wanneer ze de test van de Nokk weet te doorstaan, komt ze eindelijk aan bij haar bestemming en leert ze wie ze werkelijk is. Je zou kunnen stellen dat ze bijna aankomt aan de Noordpool, aan de meest noordelijke fjorden van Noorwegen, waar de geesten in een rivier van ijs – oftewel een gletsjer - haar verleden weten te tonen. Hier ontdekt ze dat zij de sleutel is tussen de elementen en de twee volkeren. Helaas duikt ze net iets te ver in het verleden en wordt hierdoor bevangen.
Dit is het moment waarop Anna haar rol als redder opnieuw weet te vervullen. Anna is doorheen beide verhaallijnen steeds het moedige en doorzettende karakter gebleken en dat is nu niet anders. In haar eentje raapt ze al haar moed bij één en daagt de steenreuzen (aka Aarde) uit om zo de dam tussen de werelden te vernietigen. Ook dit is terug te vinden in Sami geschiedenis, hoewel ik niet kan stellen of het zo bedoeld was. In de jaren 70 werd namelijk de goedkeuring gegeven voor de bouw van een stuwdam die ervoor zorgde dat grote delen van het omliggende Sami land onder water kwamen te staan. Hoewel in de film het water initieel Arendel zou overspoelen (zit hier een subtiele verwijzing naar opwarming van de aarde?) brengen de geesten Elsa weer tot leven en weet ze hun thuisstad van de verdrinking te redden.

Uiteindelijk ondervindt Elsa dat haar kracht en haar plaats bij de Northuldra is en geeft ze haar kroon door aan Anna. En zo wordt het evenwicht tussen de twee volkeren terug gevonden. Iets wat de laatste decennia ook meer gebeurde bij de Sami. Ze worden nu meer gewaardeerd en gekoesterd als een culturele erfenis in plaats van een bedreiging tot de vernieuwende maatschappij.
3
Geschreven door Saar Tranchet
Gepubliceerd op: 17 sep 2021
3
143
2

Comments

  • 21 sep
  • 1
Heb ervan genoten Saar, zeker van je uiteenzetting!
  • 21 sep
1
  • 19 sep
  • 1
Heel leuk geschreven, Saar. Ik vond in alle geval de eerste film heel mooi.
  • 19 sep
1

Recente en relevant artikelen