Artikel.nl




Editorial Approved Badge

Vogels en pannen met Teflon, pas op voor Teflon-vergiftiging

Aan veel anti-aanbakpannen is een laagje Teflon toegevoegd. Hoewel een Teflon-pan zeer handig is in gebruik, zijn er veel twijfels over de stof Teflon. Wetenschappers buigen zich over het onderzoek of Teflon wellicht giftig is en gezondheidsrisico's met zich mee kan brengen.

Geschreven door Tekst SchrijverT
Gepubliceerd op: 10 juni 2021
4
95
6
Teflon en pannen
Teflon is bekend als de anti-aanbaklaag in de koekenpan. Het is de merknaam van de chemische verbinding polytetrafluoretheen (PTFE). Polytetrafluoretheen is een kunststof die ook wel wordt aangeduid met de afkorting PTFE. De kunststof polytetrafluoretheen werd in 1938 bij toeval ontdekt door Roy Plunkett. Hij deed deze ontdekking in het Jackson Laboratorium van het Amerikaans chemiebedrijf DuPont. Roy Plunkett ontdekte de verbinding toen hij onderzoek deed naar koelmiddelen die als alternatief voor het giftige ammoniak zouden kunnen dienen.

Octrooiaanvraag
Roy Plunkett vroeg uiteindelijk op 1 juli 1939 een octrooi aan voor de stof PTFE die hij 'Teflon' noemde. Op 4 februari 1941 werd het Amerikaanse octrooi voor de stof PTFE toegekend. Vanaf 1949 wordt Teflon als commercieel product gebruikt voor vele doeleinden, maar de bekendste toepassing van Teflon zijn de anti-aanbaklagen in pannen. Maar Teflon zit bijvoorbeeld ook in andere producten waarbij het van belang is dat producten niet aanbakken. Hierbij kan gedacht worden aan bakvormen, tosti-ijzers, gourmetstellen, maar ook aan zooltjes van strijkijzers.

Is de stof Teflon giftig?
Teflon, eigenlijk dus de kunststof PTFE is in eerste instantie niet giftig, maar bij verhitting boven de 260 graden Celsius gaat de kwaliteit van de PTFE achteruit. De stof valt op dat moment uiteen waardoor de giftige stof PFOA vrijkomt. Wanneer er bijvoorbeeld meerdere pannenkoeken achtereen worden gebakken in een Teflon-pan dan zal de temperatuur van de pan al snel oplopen naar 300 graden Celsius. De kans dat er schadelijke stoffen vrijkomen, wanneer je een Teflon-pan gebruikt, is dan ook vrij groot. Bij het gebruik van een verhitte Teflon-pan bestaat er dus de mogelijkheid dat er schadelijke gassen vrijkomen.

PFOA en gezondheidsrisico's
De stof PFOA die vrijkomt bij verhitting van Teflon is een giftige stof die veel gezondheidsrisico's met zich meebrengt. Voluit gaat het om de stof perfluoroctaanzuur. Tijdens het bakken met pannen die gebruikmaken van een Teflon-anti-aanbaklaag kunnen sporen van deze stof in het voedsel terechtkomen. Wordt dit voedsel vervolgens door de mens gegeten, dan komt de stof PFOA in het bloed terecht. Eenmaal in het bloed kan de stof niet meer worden afgebroken en blijft de stof jarenlang in het bloed en de lever aanwezig. Wetenschappelijk onderzoek naar de giftigheid van de stof en de gezondheidsrisico's van PFOA zijn in januari 2017 nog niet afgerond, maar de eerste onderzoeksresultaten wijzen er wel op dat PFOA kankerverwekkend is en schade aan het menselijk lichaam kan aanbrengen aan het spijsverteringsstelsel, cholesterolaanmaak, de lever en schildklier.

Teflon-vergiftiging door anti-aanbaklaag Teflon-anti-aanbakpan bij vogels
Al tientallen jaren heers er onder vogelliefhebbers veel onduidelijkheid over de giftigheid van Teflon-pannen. De makers van de Teflon-pannen en gourmetstellen erkennen dat er giftige dampen vrij kunnen komen tijdens het gebruik van een pan met een Teflon-anti-aanbaklaag, maar verklaren dat er bij normaal huishoudelijk gebruik van de Teflon-pannen weinig risico's zijn. Toch klagen veel eigenaren van vogels al jaren over zieke en dode vogels bij het gebruik van een Teflon anti-aanbakpan.

Vogels zijn zeer gevoelig
Vogels zijn extra kwetsbaar voor de dampen die vrijkomen bij extreme verhitting van Teflon. Dit heeft te maken met de anatomie van de vogels. Het ademhalingsstelsel van vogels is volledig anders gebouwd dan het ademhalingsstelsel van een mens. Tijdens het ademen komt er enerzijds zuurstofrijke lucht in de longen en wordt anderzijds koolzuurgas afgevoerd. Bij vogels zit dit iets anders in elkaar. Ook bij vogels stroomt bij de inademing al zuurstofrijk bloed de longen binnen, maar een deel van deze lucht stroomt verder naar de uitstulpingen van de longen. De zogenaamde luchtzakken. Deze luchtzakken vormen als het ware een reservoir van zuurstofrijke lucht. Tijdens de uitademing stroomt de lucht daardoor nogmaals door de vogellongen. Hierdoor wordt er opnieuw zuurstof door de longen opgenomen, maar ook de ingeademde giftige stoffen worden nogmaals via de longen in het bloed opgenomen. Hierdoor kan het dus voorkomen dat dampen die niet gelijk ernstige gezondheidsrisico's voor mensen hebben, wel dodelijk kunnen zijn voor vogels.

Vogels in kolenmijnen
De kanaries hebben naar alle waarschijnlijkheid in vroegere jaren het leven van vele mijnwerkers gered. In kolenmijnen werden destijds kanaries ingezet als vroegtijdig waarschuwingssysteem. Als de kanarie doodging dan was dit voor de mijnwerkers een teken dat er dodelijke gassen aanwezig waren en dat ze zo snel mogelijk de mijn moesten verlaten.

Rijdende rechter in de regio
In oktober 2015 werd er tijdens een uitzending van het tv-programma 'De Rijdende Rechter in de regio', ook aandacht besteed aan de risico's van Teflon in combinatie met vogels. De vrouw in de casus had een poffertjespan gekocht en tijdens het eerste gebruik zag zij acht van haar twaalf vogels, waaronder kaketoes, sterven. De productinformatie van de pan bevatte geen enkele waarschuwing waaruit opgemaakt zou kunnen worden dat de pan gezondheidsrisico's voor vogels kan opleveren. Uit een brief, die de winkel naar aanleiding van een klacht van de vrouw aan haar stuurde, bleek dat het concern wel degelijk op de hoogte was dat er bij verhitting van de pan schadelijke dampen kunnen vrijkomen. Schadelijke dampen die vooral dodelijk kunnen zijn voor vogels.

Aansprakelijkheid
Volgens het concern zijn zij echter niet aansprakelijk. Volgens de Rijdende Rechter heeft het concern hier maar gedeeltelijk gelijk in. In beginsel zou het concern niet aansprakelijk zijn, omdat het schade aan derden betrof. Aangezien de waarde van de vogels hoger lag dan € 500, was het concern volgens de Rijdende Rechter wel degelijk aansprakelijk.
4
Geschreven door Tekst SchrijverT
Gepubliceerd op: 10 juni 2021
4
95
6

Comments

  • 18 juni
  • 1
Ik weet dat je een beschadigde pan met Teflon best niet meer gebruikt, maar nu heb ik wel gelezen waarop juist. We gaan moeten opletten hiermee, is een schadelijk goedje. Goed geschreven.
1
  • 20 juni
  • 0
Ja het is iets om erg voorzichtig mee te zijn.
  • 20 juni
0
  • 11 juni
  • 1
Dit wist ik nog niet. Wat een kwalijke zaak...
1
  • 12 juni
  • 0
daarom is het goed om ook over dit soort onderwerpen te schrijven
  • 12 juni
0
  • 10 juni
  • 1
Goed om te weten, dankjewel!
1
  • 12 juni
  • 0
graag gedaan, ga proberen over meer onderwerpen te schrijven die een meerwaarde hebben voor de lezer
  • 12 juni
0

Recente en relevant artikelen