Artikel.nl




Editorial Approved Badge

Waar is het Europees Parlement en waarom?

Over de Europese Unie zijn er veel meningen te vinden. Vaak met meer overtuiging vastgehouden dan de materie rechtvaardigt. Dit is ook logisch, de Europese Unie is weinig intuïtief ingericht, met veel verschillende organen die grote, maar niet volledige, overlap hebben als het gaat om leden en competenties.

Geschreven door Maarten Schroders
Geschreven op: 26 juni 2020
Gepubliceerd op: 6 mei 2021
1
57
0
Afbeelding door Christian Lue via Unsplash
Rond de Europese organen die in de volksmond gezamenlijk "De Europese Unie" genoemd worden zijn er boekwerken vol te schrijven over alle mitsen, maren en nuances. Maar hier gaan we specifiek in op een onderwerp dat symbool genoemd mag worden voor veel van waar er kritiek op is, namelijk de verhuizingen tussen Straatsburg en Brussel.

Waar hebben we het over?

Het Europees Parlement, het enige orgaan van de Europese Unie die direct verkozen wordt door burgers, verhuist elk jaar tussen Straatsburg in Frankrijk, Brussel in België en Luxemburg. Vooral de verhuizing tussen Brussel en Straatsburg speelt tot de verbeelding. 751 parlementsleden, maar ook hun totale aanhang van lobbyisten, analisten, vertalers en anderen, maar ook grote hoeveelheden documenten moeten heen en weer. Dit wordt breed beschouwd als een verspilling van (belasting)geld en tijd, en staat niet in lijn met de ecologische ambities van de EU.

Waarom is dit ooit zo afgesproken en waarom is het nooit veranderd?

De geschiedenis van het Europees Parlement is, zoals we mogen verwachten van een EU-orgaan, lang, complex en genuanceerd. Ook wanneer het gaat om de vestigingslocatie. Al toen we het nog hadden over een Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal was er onenigheid. Elke lidstaat lobbyde om zoveel mogelijk hoofdkwartieren binnen de eigen grenzen te hebben. Dit neemt namelijk verschillende voordelen mee, behalve het prestige nemen dergelijke organen ook veel mensen mee die relatief goed verdienen en een deel van hun inkomen in de omgeving zullen spenderen. Bovendien word een goede infrastructuur in deze regio ineens een prioriteit voor de hele gemeenschap, hoeven je eigen mensen niet ver te reizen en heb je indirect al veel meer invloed. Als is het maar omdat, wanneer beleidsmakers in hun vrije tijd een drankje doen, ze dat in een kroeg met jouw burgers zullen doen.

Europa kwam nog maar net uit de 2de wereldoorlog, en een langdurige vrede tussen Duitsland en Frankrijk was allesbehalve zeker. Er werd gekozen voor Luxemburg en Straatsburg. Beide gebieden zijn historisch gezien onderdeel geweest van verschillende mogendheden. Deze locaties zijn altijd doelwit geweest tijdens Europese onrust, de locaties maakten de prioriteit om conflicten te voorkomen dan ook erg duidelijk. Ook bij een relatief klein conflict zoals tot dan toe er zo vaak waren zijn deze locaties direct aan de frontlinie.

Toen de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal omgevormd werd tot de Europese Economische Gemeenschap, kwamen de vragen wederom naar voren. Brussel had zich tegen deze tijd geprofileerd als een moderne, internationaal georiënteerde stad. fysiek goed te bereiken door de lidstaten van dat moment en gesitueerd in België, een klein land zonder hele sterke nationale identiteit. Op papier dus een goed voorbeeld van hoe je, ook zonder gemeenschappelijke nationale identiteit langdurig kan samenwerken met overkoepelende organen. (De politieke realiteit van België de afgelopen jaren tekenen helaas een iets minder rooskleurig beeld.) Zo werd Brussel de locatie voor de commissies van de Europese Economische Gemeenschap. Het Europees Parlement veranderde niet van locatie. Deze veranderingen gebeuren door middel van verdragen. Een verdrag maken of veranderen betekend dat élk land het ermee eens moet zijn. Behalve dat Luxemburg en Frankrijk niet snel enthousiast te maken zijn om de locaties te veranderen, is het ook een erg lang en risicovol Proces om elk individueel land überhaupt tot een keuze te laten komen. Elk land heeft een eigen politiek systeem die beraadslaagt moet worden.

Europees Parlement van de EEG

Even een opsomming van de situatie. Het secretariaat van het Europees Parlement is in Luxemburg, plenaire vergaderingen zijn in Straatsburg. Dit betekend dus dat het papierwerk en de administratie allemaal in Luxemburg gebeuren, terwijl de debatten en stemmingen in Straatsburg plaatsvinden. Overigens hebben we het op dit moment nog niet over specifiek gekozen Europees Parlementsleden. Het orgaan bestaat uit leden van nationale parlementen die dus ook in hun thuisland nog werken.

In Brussel gebeurt intussen bijna al het andere werk. Andere organen die daar bijeenkomen moeten op veel verschillende punten niet alleen het Europees Parlement informeren maar ook toestemming krijgen.
Later is de rol van Brussel toegenomen, het Europees Parlement komt nu een deel van de tijd in Brussel samen, maar een minimum van 12 vergaderingen waaronder het vaststellen van het budget vind plaats in Straasburg. Dit is sindsdien in meerdere verdragen bevestigt.


Waarom is dit niet veranderd?

Het Europees Parlement wil deze situatie al lange tijd veranderen, net als veel lidstaten. Maar Frankrijk spreekt haar veto hierover uit. Het moge ook genoemd worden dat de organen van de EU erg verspreid zijn, de Europese Centrale Bank bevind zich in Frankfurt, Duitsland. Het Europees Bureau voor Visserijcontrole is in Spanje, de Europese politiedienst bevind zich in Den Haag.

Er valt ook wel wat te zeggen voor een verspreiding van organen. Je verspreidt de voordelen van gastheerschap zo over verschillende regio's en je beperkt risico's.
Kijkend naar Europa de afgelopen decennia, er zijn individuele landen van militaire dictatuur naar democratisch EU-lid veranderd (Griekenland en Spanje), heel oost Europa is in één klap onafhankelijk van de Sovjet Unie geraakt. Je moet bij deze fundamentele keuzes ook rekening houden met het omgekeerde: dat een land ondanks alles afglijd naar een vijandige staat.

Het is niet onmogelijk (hoewel enorm onwaarschijnlijk) dat ergens in de komende decennia een fascistische alleenheerser de macht weet te grijpen in bijvoorbeeld België. Deze kan dan met gemak alle daar gezetelde instanties onder militaire controle stellen. Bij de huidige decentrale positie zijn er dan voldoende alternatieve locaties om snel naar uit te kunnen wijken.

Men hoeve maar te denken aan de V.S., daar is voorgekomen dat de (toendertijd tijdelijke) zetel van de regering in een staat was, die besloot om haar eigen militie te gebruiken tegen deze zetel. Daarom is de locatie van de Amerikaanse Hoofdstad specifiek geen staat, deze oplossing is ook verre van perfect en heeft een sterke beperking van de rechten van de bewoners van deze hoofdstad als gevolg.
Zolang het Europees Parlement zelf geen beschikking heeft over hoe en waar ze vergaderen, licht een grondige wijziging niet in het verschiet. Wanneer de relevante verdragen zouden worden opgebroken zal het proces aangegrepen worden door Eurosceptici om hun afkeur over de Europese Unie als geheel uit te spreken. Om van het Veto van Frankrijk en Luxemburg nog maar te zwijgen, een gevolg van de behoefte aan nationale soevereiniteit. Bovendien is het waarschijnlijk dat de verschillende Oost-Europese landen deze kans zouden aannemen om het grote gebrek aan instanties in hun grondgebied onder de aandacht te brengen.

Uiteindelijk is het wellicht raadzaam om de noodzaak van fysieke vergaderingen nog eens onder de loep te nemen. Met de huidige technologie is op afstand vergaderen zeker mogelijk, en het zou behalve een enorme kostenbesparing ook een mooi prestigepunt voor de EU kunnen zijn. Vergadering in lijn met de 21ste eeuw.

Dan kunnen we de server wel in Frankrijk plaatsen, en een zendmast in Tsjechië.
1
Geschreven door Maarten Schroders
Geschreven op: 26 juni 2020
Gepubliceerd op: 6 mei 2021
1
57
0

Recente en relevant artikelen