Het lichaam van de mens zit wonderlijk in elkaar. De hersenen regelen onbewust hoe we lopen, wat we zien en ook wat we zeggen. Gevoelens van liefde en angst zijn weer een gevolg van hormonen. En spieren kunnen op hun beurt weer reageren op een angst zonder tussenkomst van de hersenen. Denk maar eens aan de momenten dat je per ongeluk iets heet hebt aangeraakt. Als dat pijnsignaal eerst nog naar je hersenen zou moeten gaan, had je waarschijnlijk allang je vingers gebrand aan die hete pan. Kortom, het zit vernuftig in elkaar. Alles in ons lichaam heeft een reden. maar waarom zijn we dan toch soms zo bang? Dat is toch niet iets wat we nu in onze moderne maatschappij nog nodig hebben?
Wat heb ik er aan?
Inderdaad lijkt angst in veel gevallen een nutteloze emotie. In vroegere tijden kon je nog wel eens nagezeten worden door de prooi die je net wilde vangen, dus toen was het noodzakelijk dat je lichaam meteen 'aan' stond. Want dat is het eigenlijk. Angst is meer een vorm van alertheid. Je lichaam zit in een 'flee or fight' modus. Je had vluchten (flee) voor die olifant die achter je aan zat of je kon achter die lekkere kip aan rennen (fight). Ook was deze alertheid 's nachts handig, want juist dan kon je overvallen worden door een wild dier. Dus het was beter om heel licht te slapen. Je kon dan - indien nodig - meteen wakker worden en je benen uit je lijf rennen.
Tegenwoordig zijn deze reacties gelukkig veel minder nodig. We leven binnen Nederland in een vrij beschermde omgeving zonder wilde dieren. Natuurlijk is die alertheid nog wel handig voor als je beroofd wordt. En daarom is deze oer-emotie ook niet weg. Maar veel mensen ervaren ook een angstig gevoel terwijl er helemaal niets ernstigs aan de hand is. Tijdens corona is het aantal mensen met geestelijke klachten alleen maar gegroeid. Klachten zoals hartkloppingen, zweten, benauwdheid, misselijkheid en depressieviteit zijn veel gehoorde klachten. Hoe komt dat eigenlijk? En wat doe je er tegen?
Hormonen
Je lichaam bestaat uit een ingewikkelde hoormoonhuishouding. Je hebt de 'blije' hormonen zoals Serotine, Dopamine en Endorfine. Maar je hebt ook een setje hormonen die aan de andere kant staan. Zij spelen een grote rol bij angststoornissen. Denk aan Adrenaline en Cortisol. Bij een angststoornis is het evenwicht tussen de goede en 'slechte' (ze zijn wel degelijk noodzakelijk) hormonen zoek. De hersenen denken op zo'n moment dat het lichaam alert moet zijn, dat er iets angstig is waar op gereageerd moet worden. Je hart gaat sneller kloppen, je bent alerter en waarschijnlijk ook zenuwachtig. Kortom, vooral je Cortisol niveau is op dat moment te hoog. Dit kan al komen door bijvoorbeeld over iets te blijven piekeren of door te weinig slaap. Het is daarom zaak je hormoonhuishouding weer in balans te krijgen.
Angst heeft dus duidelijk een rol, maar als je het niet nodig hebt, dan is het beter om er voor te zorgen dat je meer van die blije hormonen krijg. Er zijn een aantal manieren om dat te doen, maar zoals met alles in het leven heb je goede manieren en slechte manieren.
Vermijden van spanningen
Dit is meestal de eerste reactie van iemand met angstklachten. Ze gaan de situaties waarvan ze denken dat daar de angst door ontstaat, ontlopen. Dit kan zelfs zo ver gaan dat ze nieuwe, onbekende situaties gaan vermijden. Dat voelt dan veilig, maar eigenlijk helpt het niet want je went op die manier je lichaam aan altijd 'aan' te zijn. Je laat je lichaam niet zien dat het ergens anders helemaal niet eng hoeft te zijn. Je lichaam leert er dus eigenlijk niets van. Sterker nog, je geeft je lichaam een nieuwe reden om bang te zijn. Je gaat dat bedrijfsfeestje ontwijken, je durft eigenlijk ook niet meer op de keukentrap te staan en je komt nooit meer op de zolder omdat je denkt dat het daar vol met spinnen zit. Op die manier durf je steeds minder.
Verdoven of vluchten van spanningen
Het vluchten in de drank of de drugs is een andere logische reactie. Je verdoofd er meestal je lichaam mee, in de hoop dat daarmee de spanning ook weg zal gaan. Eigenlijk los je de problemen hiermee niet op, maar je duwt ze elke keer weer voor je uit. Net zolang totdat je lichaam het mentaal en fysiek niet meer aankan en dan stort je in.
Wat kun je wel doen tegen angsten?
Bewegen
En dat hoeft geen fitness te zijn of krachttraining. Het mag wel, want juist die handelingen zorgen voor de aanmaak van Endorfine en zoals we al eerder lazen zijn dat de 'blije' hormonen waar je er juist meer van wilt hebben. Gelukkig werkt dagelijks een half uur wandelen, fietsen, zwemmen of tuinieren ook.
Slapen
Gemiddeld zou een mens 8 uur slaap per nacht nodig hebben. Volgens de laatste onderzoeken is dit niet zo. Het gaat juist om de kwaliteit van de slaap. Als iemand goed inslaapt en in een ruk tot 's ochtens 7 uur blijft slapen en fris wakker wordt, maakt het niet uit als dat maar een slaap van 5 uur geweest blijkt te zijn. Let wel, regelmaat is wel goed. Dus ga elke avond rond dezelfde tijd naar bed en na verloop van tijd word je lichaam ook ongeveer weer om dezelfde tijd wakker. Je hersenen houden van die regelmaat.
Regelmaat
Naast slapen is regelmaat in de eettijden ook een goede manier om je lichaam tot rust te brengen. Eet drie keer per dag op vaste tijden. Nog beter is om daartussen ook op vaste tijden nog een gezonde snack te eten. Eet twee uur voor het slapen gaan niet meer.
Geen alcohol of drugs
Overdaad schaadt. Een glaasje af en toe maakt niet uit.
Dagelijkse dingen
Blijf zo veel mogelijk je dagelijkse dingen doen. Ook als het wat moeizamer gaat. Zie het als een rehabilitatie van je lichaam. Als je je been gebroken hebt, is het ook goed om dagelijks toch dat been wat te bewegen. Dus ga er op uit, praat met vrienden, ga werken, fiets en zoek vooral juist de dingen op die je eng vindt. Want alleen zo wen je er aan. Ontloop je angsten niet.
Schrijven
Dit is een moeilijke, want waarom zou schrijven kunnen helpen? Als mens nemen we de hele dag van alles waar. Alles wat we zien en meemaken krijgt een plekje in ons geheugen. Sommige vergeten we of komen uiteindelijk in ons langetermijngeheugen terecht, en weer andere indrukken belanden in onze kortetermijngeheugen. Bij elkaar dus heel veel indrukken, waar je als angstig persoon over zou kunnen gaan piekeren. Schrijf je die indrukken op papier, dan geef je ze een plekje en kun je ze daarna weer met een gerust hart vergeten. Je houdt dan automatisch minder dingen in je hoofd om over te piekeren. Dat is ook de gedachte achter journaling. Het vroegere dagboek is nu wat populairder gemaakt. Je kunt je eigen dagboek zo leuk maken als je zelf wilt. Voor veel mensen helpt het. Opschrijven heeft ook als voordeel dat je uiteindelijk patronen gaat ontdekken in je eigen gedachten. Je kunt dan heel snel zien of je negatief of positief denkt en waardoor die gedachten ontstaan. Als je dat gaat zien, kun je proberen die gedachten aan te passen. Accepteer die negatieve gedachten. Je hoeft ze niet te veranderen. Ze zijn er. En horen bij je. Je hebt ze nu opgeschreven en je kunt weer verder. Probeer er wat positiefs van te maken.
Yoga en meditatie
Deze twee zijn voor veel mensen een beetje ver-van-mijn-bed-show. Maar het helpt wel. Je bent namelijk met beide bezigheden geheel gericht op je eigen lichaam. Je gaat zeg maar op ontdekkingstocht door je eigen lichaam. Je focust je op je pijnlijke plekken in je lichaam en probeert ze met je gedachten wat te ontspannen. Klinkt zweverig, maar uiteindelijk zijn het ook je gedachten die je spanning geven en voor de angst zorgen, dus diezelfde gedachten kunnen er ook iets positiefs van maken. Er zijn leuke apps zoals Balans en Calm die je daar op een makkelijke manier bij kunnen helpen.
Ten slotte
Als laatste wil ik nog wel vermelden dat het altijd goed is om je problemen met de huisarts te bespreken. Zij hebben ook praktijkbegeleiders in dienst die je juist kunnen helpen om van je klachten af te komen. Zij praten graag met je en reiken handvatten aan, want niets is moeilijker dan lasten alleen te dragen. En de huisarts kan uiteindelijk ook medicijnen voorschrijven om daarmee de angst wat onder controle te krijgen. Maar het beste en gezondste medicijn ben je zelf. Erken dat je een probleem hebt en schroom niet om aan anderen hulp te vragen.
Comments
- 5 sep
0- 13 juni
0- 29 mei
0- 23 mei
0- 19 mei
1