Ontstaan
In 1748 kwam de Franse filosoof Montesquieu met het idee om de macht in de samenleving te verdelen over drie onafhankelijke pijlers. Deze volgens Montesquieu ideale taakverdeling schreef hij op in zijn boek “De l’esprit des lois”. In zijn boek legde Montesquieu uit hoe de Trias Politica in de praktijk zou moeten functioneren. De wetgevende macht zou in handen moeten zijn van een vertegenwoordigend orgaan, dat door het volk gekozen wordt. Je kunt hierbij denken aan het parlement. Zo zou het volk indirect invloed uit kunnen oefenen op de wetten die door het parlement worden gemaakt. Hierbij is geen sprake van strikte machtenscheiding, doordat een ongekozen regering het recht heeft om wetsvoorstellen in te dienen en alle wetten moet ondertekenen (Thema’s maatschappijleer 2012).
Drie machten
De uitvoerende macht is in handen van de ministers en de regering, maar ook bijvoorbeeld de politie speelt hier een rol in. De uitvoerende macht moet erop toezien dat de door de wetgevende macht gemaakt wetten correct uitgevoerd worden. De politie is bijvoorbeeld in staat om iemand die zich niet aan de wet houdt te arresteren. Maar de politie kan dan geen sanctie opleggen bijvoorbeeld een gevangenisstraf. Daarvoor moet de persoon, die zich niet aan de wet hield, naar de derde macht toe. Dit is de rechterlijke macht en wordt ingevuld door onafhankelijke rechters. Deze rechters worden benoemd voor het leven en kunnen dus niet beïnvloed worden bij hun uitspraak door de dreiging ontslagen te worden. De rechters geven de persoon, die zich niet aan de wet hield, bijvoorbeeld 10 jaar gevangenisstraf. De rechters baseren hun uitspraak niet alleen op de wetten die er zijn, maar ze hebben ook de vrijheid deze wetten zelf te interpreteren. Iedereen kan bijvoorbeeld een andere interpretatie hebben van wat vrijheid nu precies is.
Als de rechters hun uitspraak hebben gedaan kan het zijn dat een van de partijen het niet eens is met de uitspraak van de rechters. Dan kan die partij in hoger beroep gaan bij het gerechtshof. Het gerechtshof gaat dan opnieuw naar de zaak kijken en kunnen beoordelen of de uitspraak van de rechters op zijn plaats is. Als het gerechtshof het niet eens is met de uitspraak van de rechters kan de uitspraak aangepast worden. De tien jaar gevangenisstraf wordt dan bijvoorbeeld verhoogd naar vijftien jaar. Als iemand het dan nog niet eens is met de uitspraak van de rechters omdat de uitspraak bijvoorbeeld niet is veranderd kan deze partij in cassatie gaan bij de hoge raad. Er is maar één hoge raad in Nederland en deze behandelt alleen grote zaken, dus geen burenruzie of winkeldiefstal. Als je het na de uitspraak van de hoge raad nog niet eens bent met het oordeel, kun je eventueel nog een nieuwe rechtszaak openen, maar de kans is klein dat je daar nog iets mee bereikt.
