Mijn liefde voor de boeken van Piet Prins, Snuf de hond. De verhalen leken zo echt, je werd meegenomen in de heersende spanning en wie wil er nu geen hond als held.
Mijn grootouders die de oorlog hadden meegemaakt, keuterboeren in het noorden van het land. Zij wilden beiden niet echt vertellen over deze tijd, omdat het een afschuwelijke tijd was geweest en de vriendin van mijn oma een NSB-er was geworden. Dit was voor haar onbegrijpelijk. Zo onbegrijpelijk dat ze er niet over wou praten.
Misschien was dat wel de grootste drive voor mij, haar te helpen het te begrijpen. Zelf kon ik het niet begrijpen, ook niet in de jaren daarna. De middelbare school die me toegang gaf tot nog meer informatie over de Tweede Wereldoorlog en het zelfs mijn examen onderwerp werd, bracht nog geen begrip.
De vraag die mij bezig hield was: hoe konden zoveel mensen Hitler en zijn aanhang niet tijdig tegenhouden en moest er een oorlog uitbreken om deze club te stoppen.
Het antwoord kwam ruim 30 jaar later. In de afgelopen weken. Ik begrijp eindelijk hoe het kan.
Diverse psychologische onderzoeken hebben aangetoond dat een machtshebber nog maar kijkt vanuit 1 perspectief. Hij kan negatieve effecten niet meer onderscheiden en ziet alleen nog maar het positieve van zijn eigen acties. Om hem dit wel te laten zien, heeft hij een sterke input nodig. (Ik schrijf hij maar zij kan net zo goed volgens de onderzoeken).
In de jaren dertig was er eenzijdig nieuws, propaganda voor de partij van Hitler en consorten. Overig nieuws werd verbannen. Een eenzijdig nieuws beleid. Mensen raakten ervan overtuigd dat de oplossing waar deze mensen naar toe werkten, juist was. Tegen geluid werd ook steeds minder geduld. Angst werd gezaaid en geoogst. Mensen durfden zich niet meer te uiten. Voelden zich machteloos. Je afsluiten voor het nieuws en je richten op wat wel goed was in je leven werd een overlevingsstrategie.
We zijn 75 jaar verder inmiddels. We vierden deze vrijheid dit jaar maar halfslachtig. Angst voor Corona. Angst voor boetes.
De quote van Thomas Jefferson hield me bezig:
"When government fears the people, there is liberty. When the people fear the government, there is tyranny."
Iets klopte niet. Was het nieuws eenzijdig geworden?
Ik ging op zoek naar andere perspectieven en vond deze. Contrasten werden zichtbaar. En uitspraken over de media die 1 lijn volgden werd gedaan door een hoofdredacteur van een nationale krant. Het gevoel van machteloosheid en angst overviel me. Dit kon niet. Niet in Nederland, niet in ons vrijheidslievende land. Toen ik mijn bezorgdheden uitte naar vrienden en bekenden werd ik uitgemaakt voor complotdenker.
Ik had mijn antwoord op de vraag die me jaren had bezig gehouden: hoe konden Hitler en consorten de macht krijgen met alle gevolgen van dien.
Als je niet weet dat uit onderzoeken blijkt dat een machtshebber tijdig een tegengeluid nodig heeft, dan is er kans dat je eindigt in een situatie waarvan je achteraf wenste dat je iets had gedaan. Voorbij de angst.
Complotdenkers zijn nodig om meerdere perspectieven te houden.
