Veel cliënten hebben inmiddels mijn praktijk weten te vinden en met die cliënten veel uiteenlopende verhalen. Wat me na verloop van tijd is opgevallen is dat onwetendheid over een bepaalde aandoening meer regel dan uitzondering is. Niet alleen op de werkvloer, van werkgever naar werknemer maar ook in het privé leven kan deze onwetendheid over een aandoening een belemmering vormen. Tevens kan het leiden tot boosheid, frustratie en zelfs depressie. Weten versus begrijpen, een wereld van verschil.
Orkest in je hoofd
Een cliënt, die overigens nog altijd bij mij onder behandeling is, kwam met acute tinnitus bij de huisarts. Ze was totaal in paniek. Nadat ze het probleem bij deze arts had neergelegd kreeg ze niet de reactie waarop ze hoopte. De reactie van de huisarts in kwestie was enkel dat ze er maar niet op moest letten, gewoon negeren. Tinnitus is tenslotte een zeer lastige aandoening waar weinig aan te doen is. Dat was haar uitspraak en daar moest mijn cliënt het mee doen. Vreemd genoeg kreeg ze deze reactie niet alleen van de huisarts maar ook in haar nabije omgeving werd er meerdere malen met een schouderophalen gereageerd. Tinnitus verdwijnt, in een enkel geval, vanzelf maar meestal blijft iemand er de rest van zijn leven mee zitten. Bij een ernstige vorm van tinnitus hoort iemand de hele dag een oorverdovende pieptoon in het hoofd, zoals bij mijn cliënt in het begin het geval was. Gelukkig zijn er genoeg personen die er prima mee kunnen leven, waaronder ondergetekende, maar als eenmaal de geluiden van de dag verstommen en het avond en dan nacht wordt is er geen ontsnappen aan. De uitspraak gewoon negeren is dan ook zeer misplaatst en een depressie, of erger, is dan dichterbij dan men denkt.
Uit eten is niet gezellig
Autisme komt in mijn praktijk en daarbuiten nogal eens ter sprake en waar ik me over verbaas is dat veel mensen een definitie van autisme hebben die kant nog wal raakt. Laatst kwam de onvermijdelijke uitspraak iedereen heeft wel eens wat weer eens bovendrijven. Een opmerking die niet per definitie lelijk bedoeld is maar wel de plank misslaat. Een mevrouw wees me erop dat ze zich er enorm aan stoort als het stapeltje tijdschriften bij haar thuis op de keukentafel scheefligt. Ze vroeg me of ze ook autisme had want tenslotte vinden alle autisten het vervelend als er tijdschriften schreef liggen. Iemand met autisme maakt zich hoogstwaarschijnlijk het minst druk over dat stapeltje tijdschriften. Waar diegene zich vooral aan ergert zijn alle geluiden die ongefilterd binnenkomen waardoor er het erg moeilijk wordt om de concentratie te bewaren. Uit eten gaan is geen gezellig uitje. Door alle indrukken ontstaat er een overprikkeling waar iemand lang, misschien wel dagen of weken, van moet bijkomen. Waar een normaal iemand een gesprek kan aangaan en het met gemak over koetjes en kalfjes kan praten, breekt bij de autist het zweet uit. Over koetjes en kalfjes praten, met een vreemde? Hoe moet dat? Meer dan eens resulteert dit in een sociaal isolement want sociaal aangepast gedrag vertonen is en blijft lastig en kost veel energie en onaangepast gedrag wordt afgestraft.
De verscheidenheid aan vormen van autisme (maar ook van andere beperkingen) maakt dit verhaal uiterst complex en vooral lastig. Kortom, onbegrip en onwetendheid over een beperking of klacht kan ontzettend frustrerend zijn voor degene die het betreft. Iemand moet dus niet alleen met zijn of haar beperking/klacht om kunnen gaan, maar ook nog met de onwetendheid/onbegrip die ze daar gratis en voor niks bij krijgen. Of je nog niet genoeg aan je hoofd hebt.
Hoogbegaafdheid is niet simpelweg heel slim zijn
Hoogbegaafdheid lijkt tegenwoordig een hip woord, mede door het feit dat veel mensen de betekenis er niet van kennen. Hoogbegaafdheid is niet simpelweg heel slim zijn. Het is op een bijzonder rap tempo verbanden zien, veel informatie tot je kunnen nemen en die informatie kunnen verwerken. Y. werd in zijn zesde levensjaar als hoogbegaafd aangemerkt. Tot zijn spijt heeft hij nooit de juiste begeleiding gehad. Juist omdat hij zijn ei niet kwijt kon, zich snel verveelde en niet oplette werd hij als een domme en vervelende leerling bestempeld. Hierdoor kreeg hij niet de kans een opleiding te doen die bij hem paste. Mavo was het hoogste haalbare werd hem verteld, terwijl hij jaren later bij Mensa een IQ van 132 bleek te hebben. Je hebt dus niets aan een zeer hoog IQ zonder de juiste begeleiding.
Ik vroeg Y. wat hoogbegaafdheid voor hem betekent en hij stak zijn antwoord niet onder stoelen of banken. Voor Y. is hoogbegaafd zijn, het continu terug moeten schroeven van zijn intellect om enigszins goed met zijn medemens om te kunnen gaan. Als hij te lang en te veel praat haakt menigeen af maar Y. is vrijwel niet in staat om over alledaagse, voor hem niet terzake doende, onderwerpen te praten. Zijn intellect wordt nooit ten volle benut. Hoewel het nu goed met hem gaat heeft hij jaren moeten vechten tegen depressies. Hij stelt dat hoogbegaafdheid wel degelijk een handicap is waar meer aandacht en begrip voor moet komen, om van kennis maar niet te spreken.
Vragen staat vrij
Het verschil tussen weten en begrijpen. Terug naar de basis, mezelf. Toen ik voor het eerst van autisme hoorde dacht ik ook te weten wat het inhield maar kwam van een koude kermis thuis. Ik wist het wel maar begreep er geen snars van. Door aandacht aan het onderwerp te besteden, en te blijven besteden, ben ik het langzaam gaan begrijpen. Ook ben ik vragen gaan stellen, vragen staat tenslotte vrij. ‘Je hebt autisme. Kun je me uitleggen wat dat inhoudt?’
