In de meeste vakgebieden wordt objectiviteit tegenwoordig als een vereiste gesteld. In de wetenschap of wiskunde kan een onderzoeker zijn of haar onderzoek niet laten beïnvloeden door zijn of haar eigen mening, overtuiging en achtergrond. Binnen de studie naar religie wordt er echter steeds meer gespeculeerd of het wel wenselijk is om absolute objectiviteit na te streven. In dit artikel wordt een discussie geopend over de wenselijkheid van objectiviteit binnen de religieuze studies. Ook wordt er onderscheidt gemaakt tussen religieuze studies, religieuze educatie en theologie in de discussie of objectiviteit nagestreefd dient te worden.
Religieuze educatie
Om te beginnen wil ik het begrip religieuze educatie uitleggen. Religieuze educatie omvat het overbrengen van informatie over een bepaald geloof aan mensen die dat geloof aanhangen. Kinderen in religieuze gezinnen leren bijvoorbeeld al vroeg welke gebruiken en tradities er bij hun geloof horen. Ook kunnen kinderen leren uit de Bijbel, Koran of andere religieuze geschriften. Religieuze educatie vindt plaats binnen elke religie, zodat deze religie kan blijven voortbestaan.
Omdat de leerlingen in dit geval aanhangers zijn van het geloof waar zij over leren, is het onmogelijk om objectiviteit te waarborgen. Vaak wordt de informatie verteld door een ervaren aanhanger van het geloof, die zijn eigen kijk op de wereld door dit geloof laat beïnvloeden. Het nastreven van objectiviteit is in dit geval ook niet wenselijk, omdat daarmee de passie waarmee aanhangers het geloof volgen verloren gaat.
Theologie
Een tweede vorm van religieuze studie die ik wil behandelen is Theologie. Theologie is vergelijkbaar met speculatieve filosofie. Er worden vragen gesteld, zonder dat daar direct een antwoord voor wordt gezocht. Theologie wordt veelal beoefend door mensen die een bepaald geloof aanhangen en hun eigen geloof en dat van anderen onderzoeken. Hierbij laten de onderzoekers zich beïnvloeden door hun eigen geloofsovertuigingen. Het is bijvoorbeeld niet wenselijk als een aanhanger van het Cristendom zijn of haar eigen geloof tegenspreekt in het uitvoeren van onderzoek. Binnen de theologie wordt absolute objectiviteit daarom vaak niet gewaarborgd en dit is in dit geval ook niet wenselijk.
Religieuze studies
De laatste vorm van onderzoek binnen de religiewetenschappen die ik wil behandelen is religieuze studies. Onderzoek binnen de religieuze studies kan zowel uitgevoerd worden door religieuze als niet-religieuze onderzoekers. Bij het doen van onderzoek neemt de onderzoeker afstand van zijn of haar eigen geloof en overtuigingen om met een onbevooroordeelde blik naar een religie te kijken. Men zou kunnen zeggen dat daarom binnen de religieuze studies absolute objectiviteit wordt nagestreefd, maar niets is minder waar.
Er zijn tegenwoordig meerdere onderzoekers die het belang van emotie en geloof binnen de religie erkennen. Het onderzoeken van religie zou daarom niet kunnen, wanneer de onderzoeker deze emoties en geloven niet meeneemt in het onderzoek. Daarom zou het wenselijker zijn om niet volledig objectief te zijn tijdens het doen van onderzoek naar religie. Wel moet de onderzoeker bekend zijn met zijn of haar eigen gebruiken en geloven en kritisch zijn over hoe dit het onderzoek zou kunnen beïnvloeden.
Binnen de religieuze studies is het dus geen ramp om niet volledig objectief te zijn en kan het zelfs wenselijk zijn om emoties een rol te laten spelen. Voor het onderzoeken van een religie moet een student naar mijn mening volledig opgaan in een religie, zonder er daadwerkelijk onderdeel van te worden. De onderzoeker moet de geloven en gebruiken binnen een religie kennen, maar wel kritisch blijven te opzichte van deze gebruiken.
Literatuur
Rodrigues, H. & Harding, J.S. (2009). Introduction to The Study of Religion. uitgegeven door Routledge
