Wat is begrijpend lezen precies?
Begrijpend lezen is het vermogen om een geschreven tekst te begrijpen. Het is de brug tussen de passieve lezer en de actieve lezer, en de cruciale link naar effectief lezen - essentieel om goed te kunnen studeren. Begrijpend lezen omvat verschillende processen, zoals het je voorstellen wat de woorden beschrijven, de context van een boek begrijpen en vragen over een tekst kunnen beantwoorden.
Helaas hebben veel middelbare scholieren en studenten geen effectieve strategieën geleerd om verklarende teksten te begrijpen en om zich door dit soort informatie te navigeren. Bovendien belemmert een gebrek aan voldoende achtergrondkennis en inhoudspecifieke woordenschat het vermogen van studenten om de leerstof te begrijpen.
Dit kan dus een probleem opleveren wanneer er van je verwacht wordt dat je steeds complexere teksten dient te begrijpen. Er wordt namelijk vaak nog verwacht dat je deze skill op de basisschool al wel hebt verkregen en dat je dus leerboeken over alle vakken kunnen lezen en begrijpen, ook de lastigere teksten die je krijgt wanneer je gaat studeren. Dit is echter niet persé een gegeven. Gelukkig kun je zelf wel oefenen met het verdiepen van je begrijpend lezen!
Zes methoden om je begrijpend lezen te oefenen.
Er zijn diverse methoden om je begrijpend lezen op te krikken, zodat je voortaan wel weet wát je nu precies hebt gelezen. Ik heb er hier zes voor je op een rijtje gezet, waar je mee aan de slag kunt gaan. Ik raad aan om er in het begin een notitieboekje of schrift bij te pakken, zodat je er actief mee aan de slag kunt gaan. Hoe vaker je de oefeningen uitvoert, des te makkelijker het straks gaat zijn. Wie weet heb je over een tijdje het schriftje niet eens meer nodig!
Leg verbanden: Goede lezers merken stukjes tekst op die betrekking heeft op situaties die ze al kennen of die herinneringen bij hen oproept. Dit kunnen dingen zijn zoals ervaringen uit het verleden, voorkennis die ze al hebben en gebeurtenissen uit het verleden. Maar ook andere boeken of artikelen die ze hebben gelezen, films of series die ze hebben gekeken, liedjes die ze kennen of dingen die hen aan andere mensen doen denken.
Je kunt deze verbanden zelf leren leggen door jezelf de volgende vragen te stellen tijdens het lezen:
- Dat doet me denken aan ...
- Dit deed me denken aan ...
- Ik heb een ander boek gelezen dat ...
- Dit is anders dan ...
- Ik herinner me wanneer…
Visualiseer: Goede lezers maken foto’s in hun gedachten tijdens het lezen. Dit gaat niet bij iedereen even makkelijk, maar het is wel te oefenen. Noteer tijdens het lezen de momenten waarbij je een duidelijk beeld in je hoofd krijgt, en wat je dan ziet. Dit kan je helpen bij het beter begrijpen van de desbetreffende tekst.
Je kunt het visualiseren oefenen door jezelf de volgende vragen te stellen tijdens het lezen:
- Ik kan me voorstellen ...
- Ik kan de ... verbeelden
- Ik kan visualiseren dat...
- De film in mijn hoofd laat zien …
Gebruik je zintuigen om alle karakters, evenementen en ideeën met elkaar in verband te brengen, zodat het plaatje in je hoofd nog duidelijker wordt. Om je hierbij te helpen kun je de onderstaande zin gebruiken:
- Ik kan de ... proeven / horen / ruiken / voelen.
Vragen stellen: Goede lezers stellen vragen voor, tijdens en na het lezen om de auteur beter te begrijpen en de betekenis van de tekst te achterhalen. Stel jezelf vragen over de auteur, jezelf en de desbetreffende tekst:
- Wat probeert de auteur te zeggen met deze tekst?
- Wat is de boodschap van dit stuk?
- Weet ik al iets over dit onderwerp? Zo ja, wat dan?
- Wat denk ik dat ik zal leren van deze tekst?
- Hoe zou ik dit kunnen uitleggen aan iemand anders?
- Welke voorspellingen heb ik over deze tekst?
Schrijf de vragen die in je opkomen op tijdens het voor of tijdens het lezen en probeer deze te beantwoorden wanneer je klaar bent met lezen.
Concluderen: Goede lezers lezen tussen de lijnen. Als de antwoorden er zijn, trekken goede lezers conclusies op basis van achtergrondkennis en de aanwijzingen die in de tekst staan. Om dit te oefenen kun je jezelf de volgende vragen stellen:
- Ik vraag me af waarom…
- Ik vraag me af hoe…
- Ik vraag me af of…
Vind informatie uit de tekst dat een aanwijzing kan zijn voor de antwoorden en gebruik deze samen met je achtergrondkennis om een mogelijk antwoord te krijgen op die vragen.
Bepaal de belangrijkheid: Goede lezers zoeken naar dingen die hen kunnen helpen bij het herkennen van het/de belangrijkste onderwerp(en) in de tekst, en ook waarom die zo belangrijk is. Waar gaat de tekst over en wat is hier het belang van? Je kunt jezelf de volgende vragen stellen om dit te achterhalen:
- Het grote idee is ...
- De belangrijkste informatie is ...
- Tot dusver heb ik geleerd ...
- De auteur zegt ...
- Dit idee is vergelijkbaar met ...
De meeste teksten zitten vol aanwijzingen om deze vragen te kunnen beantwoorden:
- Titels en koppen
- Dik gedrukte tekst
- Afbeeldingen en bijschriften
- Grafieken en tabellen
- Hoofdstuk doelstellingen en vragen
Synthetiseren: Goede lezers combineren nieuwe informatie uit hun tekst met kennis die ze al hebben om daarmee nieuwe ideeën te vormen of dingen anders te interpreteren. Ze vragen zich af hoe ze de net gelezen tekst kunnen gebruiken met wat ze al weten. Synthese is het creëren van één begrip van een verscheidenheid aan bronnen. Je kan dit oefenen door jezelf het onderstaande af te vragen?
- Kan ik dit vergelijken met wat ik al weet?
- Kan ik nieuwe manieren bedenken om dit te gebruiken?
- Kan dit mij helpen om een nieuw perspectief over iets te krijgen?
Daag jezelf eens uit...
Ik hoop dat deze informatie je zal gaan helpen om beter te worden in het begrijpen van teksten. Buiten teksten die je bijvoorbeeld voor school, studie of werk dient te lezen, kan het ook een fijne vaardigheid zijn in je vrije tijd. Het kan je immers uitdagen om bijvoorbeeld ook anders naar fictie te kijken. Ik wens je in ieder geval veel leesplezier!
Comments
- 20 dec
- Hide replies (1)
1- 21 dec
0