Until this moment, there is scarcely any hope for the American dream, because the people who are denied participation in it, by their very presence, will wreck it. And if that happens it's a very grave moment for the West. - James Baldwin
Ik ben links. Waarom? Omdat ik zo ben opgevoed. En het had best gekund dat ik een huisje verder geboren zou zijn. En dat ik dan ineens Theo Hiddema een hele vriendelijke vent zou vinden. Nou zou ik nog liever in een handjevol vega gehakt stikken dan dat ik bij hem op de koffie zou komen. Maar misschien is dat al een signaal dat ikzelf ook de realiteit aan het uitzwaaien ben. Want op het moment dat de discussie te veel moeite word, te moeizaam gaat en het laatste uit ons wringt. Dan hebben we allemaal verloren. Wat als James Baldwin nooit met William F. Buckley in discussie was gegaan, omdat dit te moeizaam zou gaan? Omdat ze het misschien niet met hem eens zouden zijn?
Wat was er dan nog van die Amerikaanse droom overgebleven? Als ook hij niet het onbesproken kwaad niet kon verslaan met enkel zijn woorden. Het waren mensen zoals hij, die met hun woorden lijnrecht tegenover zwaarden, geweren, fakkels en hooivorken moesten staan. Die enkel met de passie op hun tong de rechtvaardigheid recht moesten trekken. Mensen die zich hun hele leven af moesten vragen waarom de rest van de wereld hun als minder beschouwde. Waarom zij als onmenselijk werden bestempelt.
Het is James Baldwin, een homofiele zwarte man, die de rest van de wereld smeekt om niks meer dan een gesprek. Een kans voor hem om uit te leggen waarom de bitterheid ons niks te brengen heeft. Hoe enkel het gesprek, de discussie, de drijfveer van de vooruitgang kan zijn. En toch weet ook hij, meer dan de meeste, dat het gesprek altijd de laatste stap zal zijn. Omdat verandering principieel gevreesd wordt door degene die de macht in handen hebben. Nou kan dat bijvoorbeeld een bevooroordeelde overheid zijn, die vrijheden inperkt of strafbaar stelt. Maar ook onderdelen van de bevolking die het recht in eigen handen durven nemen omdat ze het gevoel hebben dat het gerechtvaardigd wordt in de maatschappelijke opvatting. Zo denkt de tsaar dat het volk nog van hem houd terwijl ze sinds Khodynka al aan het protesteren waren.
It is a terrible thing, for an entire people, to surrender to the notion, that 1/9th of its population is beneath them. - James Baldwin
Mijn ouders waren beide links. Voor hun waren acceptatie en andere sociale zaken belangrijker dan de economie. Je bent ook rijk als je wat minder bezit, zolang je elkaar maar hebt. Dit heeft mij als kind geholpen doordat ik zonder zorgen uit de kast kon komen. Zolang je maar van elkaar hield kwam alles goed. Tijdens de vluchtelingencrisis van 2015 stonden we veldbedjes in elkaar te schroeven. We namen vluchtelingen in ontvangst in de gymzaal en hielpen met het koken en uitdelen van de maaltijden. Dit terwijl een hele meute mensen, die ik anders bij de supermarkt tegenkwam, tegen de opvang protesteerden. En ik kon het moeilijk verkroppen dat deze mensen vanuit een oorlogsgebied moesten vluchten en hun spaargeld aan mensensmokkelaars moesten overhandigen. Om daarna in wrakke bootjes de Middellandse Zee over te steken, met vaak de verdrinkingsdood tot gevolg. Waarna ze vanuit Zuid Europa in erbarmelijke en mensonterende opvangkampen naar ons land kwamen. En dat ze dan aan het einde van deze omgekeerde kruistocht ook nog eens niet welkom waren in het oh zo vriendelijke Nederland. Waar mannen nog steeds van mannen mogen houden, en vrouwen nog steeds in een zomerjurk naar buiten kunnen. En waarom zouden deze mensen, die ook zelf heus niet uit de middeleeuwen kwamen, hier een probleem mee hebben? Die waren al lang blij dat ze niet meer beschoten of gebombardeerd werden. Dat ze eindelijk even veilig konden slapen met hun kinderen in hun armen. Maar dat was niet overal het geval omdat sommige terroristen, die de Premier nog geen tuig zou noemen, het nodig vonden om AZC's te bestormen.
Mijn familie heeft uit deze tijd een diepe band gevormd met meerdere gezinnen die naar ons land kwamen. In de hoop de vrede te mogen proeven. Zo vocht mijn zus om meerdere Eritrese gezinnen, die door een wreed regime verscheurd waren, weer volledig te maken. En na een inzet, wat zelfs Sisyphus te veel had gevonden, kreeg ze het voor elkaar om vaders met hun vrouw en kinderen te herenigen. Kinderen die op straat moesten opgroeien, of zelfs in de gevangenis. Mede door haar harde werk en afkeer voor opgeven kreeg ze het voor elkaar om deze mensen een toekomst te bieden. Dankzij haar zijn deze mensen inmiddels familie. Elk jaar met kerst zit het hele huis vol, en het was nog nooit zo gezellig. Dan rennen de kinderen door het huis terwijl de volwassenen een beetje aangeschoten raken. Het is verstandig om te vermelden dat het feest een uur eerder begint dan ook daadwerkelijk zo is, want dan kun je ze ongeveer verwachten. Maar dan komen ze aan met tassen vol eten en pakken vruchtensap. De vrouwen komen gekleed in prachtige gewaden en hun haren lijken meer op kunst dan kapsels. En elk jaar zijn er meer mensen, meer gezichten, meer verhalen. En het werkt ook de andere kant op, zo heb ik menig verjaardagsfeest achter de kiezen waar ik misschien maar twee woorden kon verstaan. Maar dat is het mooie aan de mens, je begrijpt elkaar toch wel. Want ze staan om de vijf minuten met een nieuw biertje voor je neus. En ondanks de liedjes, waarvan elke muziekvideo volgens mij door dezelfde mensen gemaakt is, waarvan je ook geen reet verstaat, is het nergens gezelliger. Er wordt gedanst en gelachen, gezongen en gedronken. Eens wat anders dan met z'n alle in een kringetje een beetje over je werk praten terwijl je nog zo'n kaasblokje tussen je kiezen schuift. Op zo'n feest komen busladingen mensen op af. De meesten ken ik ook helemaal niet, maar toch komen ze zich allemaal voorstellen. Het leukste is om te zien hoe enthousiast ze zijn om elkaar weer te ontmoeten. Wetende dat ze iets met elkaar delen, een afkomst waar niet naar terug te keren valt. Omdat op vluchten de doodstraf staat. ik schud mijn hoofd en schaam me wanneer ik hoor dat het ze alleen maar om geld te doen zou zijn.
Ik ben links, best knap als je opgroeit in een Fries dorpje. Zeker als je naar de christelijke basisschool werd gestuurd. Een soort opvangoord voor demente leraressen die kinderzieltjes uitstampten alsof het sigaretten waren. Die ons vrolijk vertelden dat wij in de 1e wereld leefden, en dankbaar moesten zijn dat we niet in Afrika waren geboren. Want daar was alleen honger en dood, en hele gekke mensen die helemaal niet ontwikkelt waren. Dit idee werd versterkt doordat we als kinderen ons speelgoed met tegenzin in een schoenendoos stopten en naar Afrika lieten versturen. Nu bedenk ik me dat dit bijna niks verschilt met de eeuwenoude propaganda die blijkbaar nog steeds de kop opsteekt. De (Witte) Europeaan zal de onderontwikkelde Afrikaan helpen vanuit de goedheid van zijn hart en de verdraagzaamheid van zijn portemonnee. En ik heb dit langer dan me lief is blindelings geloofd. Het is dan ook moeilijk om er achter te komen dat dit blijkbaar een onderdeel van onze cultuur, onze gemeenschappelijke identiteit, is gebleven. Een kwaad wat helemaal niet zo moeilijk terug te vinden is in de gewone doorsnee Nederlander. Open maar eens een nieuwsbericht of een social media post over vluchtelingen of Black Lives Matter. De reacties die mensen daar achterlaten variëren van steunbetuigingen tot oorlogsverklaringen. Ik ben zelf meerdere maal als verrader bestempelt omdat ik het niet meer van deze tijd vind dat Zwarte Piet mag blijven bestaan.
Was het niet ooit het trotste onderdeel van onze maatschappelijke identiteit? Once acceptatie? Onze vrijheid van liefde en geloof? Waarom voelt het nu dan alsof ik steeds vaker mijn identiteit moet verdedigen tegenover vreemden die zo nodig iets wat niet mag willen zeggen. Waarom moet ik nu opeens oppassen omdat ik het voor een ander opneem? Voor je het weet heb je een vizier op links sticker op je brievenbus. Voor je het weet is het je menselijkheid die je de mond snoert. En in deze wereld is een stevige mening vaak reden genoeg voor vijanden. Zo worden zowel Rechtse als Linkse Haatprofeten vaak bedreigd en soms zelfs aangevallen, en lijkt deze trend zich ook steeds meer richting de nuance op te rukken. De geschiedenis heeft al zo vaak laten zien dat zulke kloven uiteindelijk alleen met lichamen worden gedicht. Extremisme ligt niet meer alleen voor de buitenbeentjes op de loer. Ook de gemiddelde Nederlander wordt stilletjes de duisternis in gewenkt. Om in stilte of een oorverdovend geschreeuw een kant te kiezen.
Het probleem met Links is het gebrek aan oplossingen en daadkracht. De partijen zijn vrijwel onzichtbaar tegenover de luidere partijen als de VVD, PVV en het CDA. Ze weten de zwevende kiezer niet te overtuigen met klimaatdoelstellingen en genderissues. Ze weten het volk niet te bereiken omdat de meeste hun niet willen horen. Links kent geen Wilders of Fortuyn, in ieder geval niet in mijn tijd. En dat is vervelend om te zien, want het kan anders, denk aan Barack Obama in de VS of Jacinda Ardern in Nieuw Zeeland. Beide mensen die veel vooroordelen moesten bevechten voor ze ooit een woord als president uitspraken. En toch hebben deze bijzondere individuen hun land door moeilijke tijden weten te sturen. Ze wisten hun rug recht te houden als leiders van de vrije wereld en bleken een voorbeeld voor velen. Hulde aan de mensen die hun ongelijk durfden toe te geven, die zich beseften dat je vergissen nog steeds mag in dit land. Zolang je er maar aan werkt om beter te worden.
Mijn hoop voor de toekomst is simpel. Ik hoop dat de stille afkeer en luide tegenstellingen, die onze maatschappij momenteel plagen, enkel met gesprekken en overtuiging worden opgelost. Door mensen met verstand van zaken, die niet schuilen voor moeilijke gesprekken en pijnlijke kwesties. Omdat dat nou juist de zaken zijn om aan te pakken. Ik hoop op een regering die excuses maakt voor de Slavernij, De behandeling van inheemse bevolkingen van de plaatsen die wij als land veroverd hebben in het verleden, de vervolging van de LHBTI Gemeenschap onder de Nederlandse wet. Waarom? Omdat ik wil leven in een land dat niet bang is voor haar eigen duisternis. Die achterom kan kijken, een traan kan laten en daarvan wil leren. Zodat er nooit weer een tijd komt waarin mensen als vracht worden beschouwd, zodat iemand nooit meer ons als bezetter zal kennen, zodat mijn liefde nooit weer als Illegaal kan worden gezien. Iedereen kent de angst dat de wereld anders wordt, omdat het misschien voor iedereen wel beter wordt behalve voor ons. Maar in deze tijd lijkt het mij verstandig om een stap terug te zetten. Je hoofd naar achteren te draaien, en met open ogen ons verleden durven te bekijken. Is het dan niet eens tijd dat niet de Europeaan, die door alles af te pakken en anderen te onderdrukken haar rijkdommen vergaarde, de rest van de wereld ook wat gunt?
We hoeven morgen niet alles opgelost te hebben, wat een saaie wereld zou dat zijn. Maar deze laatste jaren heb ik steeds meer het idee alsof we met rassenschreden achteruit jakkeren op een provinciale weg. Met aan het stuur een vent met vreemd blond haar, die paniekerig om zich heen tuurt, terwijl er niemand naar hem kijkt. Door de ontwikkeling van Social Media word deze ommekeer in acceptatie alleen maar versterkt. Niet alleen doordat iedereen denkt dat ze zomaar alles kunnen schrijven over een ander. Maar ook omdat deze platformen precies weten hoe jij in elkaar steekt, hoe jij denkt en waar jij staat op welk spectrum dan ook. Zo weten ze ook wat jou interesseert en wat je liever niet leest. En aangezien het doel van deze podia is om je aandacht zolang mogelijk op hun platform te houden, is het logisch dat ze je alleen nog maar dingen laten zien die aansluiten op je gedachtengoed. Waardoor het niet alleen moeilijker is om je mening door te ontwikkelen, maar ook om uit een bepaalde wereldvisie te ontsnappen. Het wordt ons dus actief moeilijk gemaakt om echt met elkaar te praten, echt dingen aan de kaak te stellen.
Ik ben Links, en dat wil ik graag zo houden. Omdat zo voor mij de vrijheid zoeter proeft als ik hem kan delen.
You Cannot Change, What You Do Not Face. - James Baldwin
Comments
- 30 juli
0