In augustus 1721 vertrekt de Nederlander Jacob Roggeveen vanuit Texel met 3 schepen.
Op vijf april 1722 vaart hij langs een eiland dat eigenlijk bestaat uit drie grote vulkanen die met elkaar verbonden zijn. Hij ontdekt het eiland per toeval, want hij is op zoek naar Zuidland, wat later Australië genoemd zou worden. Doordat de ontdekking op Pasen gebeurt, krijgt het eiland de naam Paaseiland.
Hij was echter de eerste niet die er langs kwam. De Polynesiërs, ook wel ‘de Vikingen van de Stille Oceaan’ genoemd, zouden er in 900 na Christus al voet aan land gezet hebben.
Wat ziet Roggeveen ?
Het eiland is bewoond, hoewel er in een straal van ruim 2 000 km geen ander bewoond land te bespeuren is.
De bewoners varen niet met schepen, maar hollen boomstammen uit tot kano’s om te vissen.
Het eiland staat vol grote, gelijkaardige beelden, moai genoemd, die tot negen en een halve meter hoog reiken. Ze zijn gemaakt uit vulkanisch gesteente of basalt en wegen tussen de 18 en de 82 ton. De meesten staan met hun rug naar de zee, hun ogen iets naar de hemel gericht.
Hoe de beelden er gekomen zijn en wat precies de bedoeling was, is tot op vandaag nog gebaseerd op heel wat giswerk.
Een Zwitserse auteur verkocht ruim 7 miljoen boeken over de theorie dat ze er door buitenaardse wezens gezet werden.
Volgens de verhalen zag Roggeveen geen bomen op het eiland en was het wiel er nog niet uitgevonden. Hoe konden ze die reuzen dan vervoeren en rechtop zetten ?
De groeve waar de beelden uitgehakt werden, is gevonden. Er liggen zelfs nog heel wat beelden in diverse stadia van afwerking. Liggen, inderdaad. De beelden werden liggend gevormd, waarbij het omliggende gesteente verwijderd werd. Alle beelden staan op een soort platform en lijken op elkaar, al verschillen ze in grootte.
In een moeras wordt echter tijdens een expeditie stuifmeel van een onbekende boomsoort gevonden. Later vindt men ook fossiele stuifmeelkorrels in vulkanen. Daaruit blijkt dat er dus toch ooit bomen stonden, die voor het transport van de moai zouden kunnen gezorgd hebben.
Een theorie voor de grootte van de beelden is dat stamhoofden steeds grotere moai wilden. De bouwers van de beelden werden voorzien van extra voedsel. Bomen werden dus omgehakt om zowel de beelden te vervoeren als om plaats te maken voor akkers.
Door het kappen van bossen brachten akkers steeds minder op, want de bodem erodeerde. Doordat er geen bomen meer waren, konden geen kano’s meer gemaakt worden, waardoor ook de visvangst achteruit ging. Dit kan tot oorlog geleid hebben. Misschien werden hierbij ook de beelden van de vijandige stammen kapot geslagen.
Volgens de verhalen zag Roggeveen ook bewoners elkaar opeten, wat op kannibalisme wijst.
Jan Boersema, een milieubioloog die samenwerkt met de universiteit van Leiden, krijgt echter in 2001 het logboek van Roggeveen in handen.
In dat logboek staan tot zijn verbazing geen opmerkingen over oorlog en kannibalisme, noch over hongerlijdende stammen. Die blijken dus allemaal aangenomen verzinsels, omdat men er nu eenmaal van uit gaat dat een volk uitsterft door oorlogen en ruzie.
Er wordt een nieuwe theorie geopperd. Wat als er ratten meegekomen zijn met de schepen ? Ratten die op zo’n geïsoleerd eiland geen natuurlijke vijanden hebben. Ratten die om de 47 dagen verdubbelen in aantal. Die knagen aan bomen en de vruchten en zaden opeten, waardoor geen nieuwe bomen meer kunnen groeien.
Wat als de bevolking uitgeroeid werd door de veroveraars ?
Eerst kwam Nederland langs, daarna Spanje, Engeland, Frankrijk en dan kwam de slavenhandel vanuit Peru op gang.
Na de slavernij kwamen ze terug met infectieziekten onder de leden. Op een klein geïsoleerd eiland kan dit de doodsteek zijn voor een bevolking.
Maar geschiedenis wordt geschreven door veroveraars.
En die nemen zelden de schuld van een teloorgang op zich…
(Vrij geschreven na het lezen van Rutger Bregmans boek ‘De meeste mensen deugen’. Een eye-opener voor wie verder wil kijken dan zijn neus lang is.)
Comments
- 1 aug
0- 24 juli
- Hide replies (1)
0- 24 juli
0- 23 juli
0- 22 juli
- Hide replies (1)
0- 23 juli
0- 22 juli
0