Angst is een normale reactie bij dreigend gevaar. Is dit dus per definitie slecht? Nee. Integendeel, het zorgt ervoor dat je lichaam in een staat van paraatheid komt en zich klaar maakt om te reageren op de situatie: vechten, vluchten of bevriezen.
Je krijgt te maken met angst als jij je voor jouw brein in een levensbedreigende situatie bevindt. Je ervaart dan ook klachten zoals duizeligheid, wazig zien, een versnelde ademhaling, een versnelde hartslag of een verdoofd gevoel of tinteling in je armen of vingers. Ook kun je de omgeving vergeten omdat je gedachtes het over lijken te nemen.
Maar angst, is dat er eigenlijk wel? Is het niet slechts een woord waar wij een betekenis aan hebben gegeven? Denk er eens over na. In de meeste gevallen ervaren we angst omdat we bang zijn dat er iets wel of juist niet gaat gebeuren. Het is nog niet eens gebeurd, het is slechts een illusie. En ons brein is zo krachtig dat het ons laat denken dat de situatie, die misschien wel of niet plaats zal vinden, echt bestaat. Alsof het al gebeurd is.
Om iets dieper in te gaan op ‘spreekangst’, waarom denk je eigenlijk dat je spreekangst hebt? Is het niet slechts een betekenisloos begrip waar jij een eigen definitie aan hebt gegeven? Wie heeft jou gedefinieerd met spreekangst? Misschien heb je last van gedachtes vóórdat je hebt gesproken voor een groep. Iets waar we allemaal mee te maken krijgen, denk aan een presentatie, sollicitatiegesprek, jezelf voor moeten stellen etc. Veel voorkomende gedachten zijn gedachten als: Kom ik eigenlijk wel goed en duidelijk over? Waar laat ik mijn handen, naast mij, over elkaar, in mijn broekzakken? Zitten mijn kleren wel goed en heb ik niet de verkeerde keuze gemaakt? Heb ik wel alles bij me wat ik nodig heb? Wat zullen ze wel niet van me denken? Is het wel interessant genoeg? En dit zijn slechts een paar voorbeelden. Ik weet zeker dat er nu nog wat ontbrekende gedachtes in je opkomen. En dan nog het vervelendste. Je hebt je zo goed voorbereid… Je weet précies wat je wilt zeggen, eigenlijk kan er niks meer misgaan. Maar wat als de zenuwen nou toch dominant zijn, wat als je toch toe geeft aan jouw gedachtes.. Wat als het tóch mis gaat.
Herken je het tot nu toe? Geen zorgen, je bent niet de enige die dit ervaart. Nee, er is niks mis met je. Het is volkomen normaal. Er is veel onderzoek gedaan en verscheidene onderzoeken concluderen dat spreekangst de meest voorkomende angst is: bijna 95% van de mensen heeft in lichte of zwaardere mate moeite met het spreken voor een grote, maar ook voor geringe, groepen. Bijvoorbeeld bij voorstelrondjes, vergaderingen of verjaardagen. Mensen met spreekangst kunnen dagen-, weken-, of maandenlang wakker liggen voor een toespraak van maar vijf minuten. Spreekangst kan resulteren in lichamelijke verschijnselen. Denk onder andere aan trillen, zweten en hartkloppingen. Angst voor het spreken voor grote groepen staat zelfs boven de angst om te overlijden?! Dus raar is het zeker niet.
Ervaren sprekers, sprekers zonder angst. Ze lijken te kunnen spreken zonder moeilijkheden. Ze maken oogcontact, spreken luid en duidelijk, maken goed gebruik van hun lichaamstaal en lijken zichzelf helemaal onder controle te hebben. Tegelijkertijd maak jij je nog meer zorgen, jij bent al bijna aan de beurt, dus je krijgt toch al bijna niks meer van zijn of haar presentatie mee. Je begint jezelf nog even lekker te vergelijken met de vorige presentaties, maar erg helpend is het helaas niet. Even een geheimpje tussen ons, ook ervaren sprekers ervaren precies dezelfde gevoelens als jou ;). Maar hoe komen zij dan zo relaxt over?! Het verschil zit hem in de omgang met de emoties. Ben jij in controle over jouw emoties? Of hebben jouw emoties de controle over jou? Maar huh, verdwijnt de zenuwachtigheid dan nooit? Nee. Je zult hoogstwaarschijnlijk altijd zenuwachtig blijven voor het spreken voor een groep, dat is het slechte nieuws. Het goede nieuws? Zenuwachtigheid is niet per se iets slechts, daarbij kun je wel werken aan de manier waarop je reageert als je angst ervaart. Ik zal je wat tips geven die mij enorm helpen als ik me zenuwachtig voel om te spreken voor een groep. En hoe ik mijn emoties in bedwang kan houden. Niet elke tip zal voor iedereen werken, maar probeer het de volgende keer eens uit! Wat valt er te verliezen?
Adem in, adem uit
Ja ja, erg cliché. Ik weet het. Maar uiteindelijk is dit toch wel de manier om je emoties onder controle te houden. Voordat je moet spreken neem 2-3 minuten voor jezelf om een paar keer diep uit te ademen (inademen gebeurt automatisch) en laat de negatieve lading los. Je hoeft je gedachten niet te proberen weg te duwen, of je emoties aan de kant te zetten, maar laat het gewoon los en laat het zijn zoals het is. Het bewuste uitademen gaat ervoor zorgen dat jouw hartslag daalt en je weer wat meer bewust wordt van wat er nu gebeurd, in plaats van te leven in het moment dat jij denkt dat komen gaat. Door je rustige ademhaling en dalende hartslag voel jij je meer in controle. Dat is natuurlijk erg fijn voordat je gaat spreken.
Bereid je goed voor
Zorg ervoor dat hetgeen dat je wilt en/of moet zeggen goed voor hebt bereid. Probeer het aantal teksten van internet te beperken, maar probeer het in je eigen woorden op te schrijven of te typen. Dit helpt je al om een groot deel te onthouden. Als je een presentatie houdt, doe deze dan eerst een paar keer voor jezelf. Houdt de presentatie voor jezelf hardop en het kan ook helpen dit te filmen. Je ziet zo waar je tegen aan loopt en waar je verbetering uit kunt halen. Als je dit hebt gedaan dan kun je beginnen te presenteren voor bijvoorbeeld je broertje, zusje, moeder of vader. Daarna kun je overstappen op andere betrouwbare familieleden of je vrienden. Wees niet bang om tips te vragen! Hier kun je uiteindelijk weer verbetering uit halen. Dit allemaal zorgt voor een wat zekerder gevoel omdat je het zo vaak geoefend hebt. Je krijgt meer zelfvertrouwen en hoeft niet te improviseren.
Water
Neem voordat je gaat spreken een slok water, van zenuwen krijg je namelijk een droge keel. Hierdoor gaat spreken nog moeilijker. Het kan ook geen kwaad om een flesje water dicht bij je te houden, mocht je het nodig hebben tijdens je presentatie of gesprek.
Leef in het nu
Wat is gebeurd, dat is gebeurd en wat nog niet is gebeurd dat zijn slechts allemaal opgestapelde gedachtes. Nadat jij je helemaal goed voor hebt bereid kun je overgaan op het volledig focussen op de presentatie of het gesprek dat je moet voeren. Probeer eens de wereld buiten je presentatie of gesprek om uit te schakelen.
Zet de energie om
De irritante zenuwen.. zijn ze überhaupt ergens goed voor?! Ja, eigenlijk wel. Als je helemaal geen zenuwen zou hebben dan zal jouw presentatie waarschijnlijk een stuk minder leuk en echt overkomen. Zenuwen horen er nou eenmaal bij! Dat is volkomen normaal. Deze zenuwen zorgen voor adrenaline en de energie die daar bij vrijkomt kun je omzetten. Probeer eens je manier van denken om te zetten. In plaats van de presentatie als 100% negatief te zien, probeer het om te buigen. Je hebt eindelijk de kans om jouw verhaal te vertellen. Je kunt het met enthousiasme vertellen en de mensen die zitten waar ze zitten zijn er met een reden. Je doet er genoeg toe om naar geluisterd te worden. Je bent belangrijk en jouw aanwezigheid wordt gewaardeerd. Je hebt nu de kans om alles te zeggen wat je wilde zeggen, iedereen zal naar je luisteren. Die gelegenheid krijg je niet elke dag.
Jij weet wat niemand weet
Een groot voordeel van een presentatie of een (sollicitatie)gesprek is dat niemand weet wat jij van plan bent om te gaan zeggen, alleen jij weet dit. Je kan dus niks fouts zeggen! Vergeet je iets? Geen probleem. Niemand zal daar achter komen. De voorbereiding is erg helpend, omdat je dan in grote lijnen weet wat je wilt gaan zeggen, je hebt altijd iets om op terug te vallen. Maar zodra je iets vergeet dan maakt dat helemaal niks uit.
Een kleine reminder voor jezelf
Je staat er niet voor niks. Je staat er omdat mensen naar je willen luisteren, ze vinden dat je iets speciaals hebt. Jouw verhaal doet ertoe, je bent zo belangrijk dat ze je de gelegenheid geven om jouw verhaal te doen zonder belemmeringen. Jouw stem is belangrijk en ze weten dat je iets belangrijks in te brengen hebt, anders zouden ze je niet vragen voor dat ene interview, presentatie of (sollicitatie)gesprek.
Hopelijk hebben jullie iets aan deze tips, zet hem op! Ik heb vertrouwen in jullie, nu nog het vertrouwen in jullie zelf.
