13 december. Tijd van overlijden: 13:05 uur. Doodsoorzaak: Zitten. Ik zie al mensen denken: Zitten? Ja inderdaad. Sinds een paar jaar is zitten de grootste doodsoorzaak ter wereld. Dit blijkt uit onderzoek van het Rijksinstituut voor volksgezondheid en milieu. We zitten bij het ontbijt, in de bus, op school, tijdens het huiswerk maken, het avondeten en daarna voor de tv. Jongeren zitten gemiddeld meer dan tien uur per dag. En zelfs jonge kinderen zitten al meer dan 80% van hun wakkere tijd. Met deze cijfers is Nederland het tweede zittende land ter wereld. Naast obesitas en rugklachten kan lichamelijke inactiviteit zorgen voor ernstige gevolgen. Het is niet voor niets dat de slogan Zitten is het nieuwe roken steeds meer bekendheid krijgt.
Verstelbare tafels
Veel bedrijven doen hun uiterste best om het zitten te doorbreken. Op veel kantoren staan verstelbare tafels, waar mensen zowel aan kunnen zitten als aan kunnen staan. Maar wat ik heel gek vindt is dat deze maatregelen alleen worden genomen op plekken waar volwassenen werken en niet voor kinderen. We leren kinderen al op de basisschool aan om stil te zitten. Gedurende hun opleiding krijgen ze het steeds opnieuw te horen: stilzitten. Als ze ouder worden en gaan werken moeten ze het zitten vervolgens weer afleren, omdat het ongezond zou zijn. Waarom leren we kinderen om stil te zitten om het ze op latere leeftijd weer af te leren. Wat mij betreft is de oplossing voor dit probleem simpel. We leren kinderen van jongs af aan niet om stil te zitten, maar om stil te staan. Daarom vind ik dat er verstelbare zit-statafels moeten komen op alle lagere en middelbare scholen. Hierdoor kunnen de leerlingen tijdens de les afwisselend staan en zitten.
Kinderen zijn per dag wel 5 tot 8 uur op school, waarvan ze het grootste deel van de tijd zittend doorbrengen. Door statafels op school te introduceren worden leerlingen gestimuleerd om meer te staan op een schooldag en daarmee gezonder te leven. Wanneer jongeren eenmaal van de middelbare school komen weten ze niet beter dan dat je tijdens het leren en werken moet afwisselen tussen staan en zitten, waar ze de rest van hun leven profijt van zullen hebben. Want een hele dag lang zitten heeft veel negatieve gevolgen voor onze gezondheid.
Rugpijn op school
Zelf heb ik dit ook ervaren. In de eerste klas kreeg ik last van rugpijn. Ze zeiden tegen me dat mijn schooltas te zwaar was, daarna dat ik onderuitgezakt zat. Ik ben naar de fysiotherapeut geweest en kreeg daar allemaal oefeningen mee die ik een jaar lang heb gedaan, maar het hielp niet. Tot ik aan het begin van dit jaar hoorde dat ik te veel zat. En jawel hoor, sinds ik mijn huiswerk thuis aan een statafel maak, heb ik minder last van rugpijn. Ik merk alleen nog dat ik last van mijn nek en schouders krijg als ik les heb van negen tot vier. Dan zit ik namelijk de hele dag stil. Staan heeft dus echt een positief effect op rugpijn. Elke dag langdurig stilzitten zorgt er voor dat de spieren in je rug verzwakken en daardoor pijn gaan doen. Volgens Arend van Wijngaarden heeft 70 tot 80 procent van de Nederlanders wel eens last van rugpijn. Dit is grotendeels te wijten aan de zitcultuur die wij in ons land hebben. Veel jongeren hebben zich er maar bij neergelegd, want rugpijn hoort nou eenmaal bij studeren. Met statafels in de klas is dit te veranderen. Wanneer kinderen op de basisschool en middelbare school leren om meer staand te werken, zullen ze op latere leeftijd minder snel last krijgen van rugpijn.
Ook zorgt lichamelijke inactiviteit voor overgewicht onder jongeren. Het percentage van jongeren met overgewicht is vorig jaar volgens het Nederlands jeugdinstituut met bijna 5% gestegen. Met zitten verbrand je gewoonweg minder calorieën dan met staan. Met als gevolg dat steeds meer jongeren last krijgen van overgewicht.
Een vraag die ik mezelf toen heb gesteld is: kan je dan wel de hele dag op school zitten als je ’s avonds een uur actief sport. Nee is het antwoord. Nee, dat kan niet. Sporten is natuurlijk altijd goed voor je en de kans dat je last krijgt van overgewicht neemt sterk af als je elke dag meer dan een half uur sport. Maar de vervelende effecten van lang achter elkaar stilzitten blijven bestaan. Volgens hoogleraar Erik Scherder: je moet na 2 uur te hebben gezeten echt even opstaan om te bewegen. Hierdoor verminder je de kans op schouderproblemen, obesitas en hart en vaatziekten.
Nadelen van zitten
Dat is namelijk een ander nadeel van zitten. Door niet genoeg te bewegen stroomt je bloed minder snel en komt er niet genoeg zuurstof in je organen en ledematen. Te weinig zuurstof in je benen kan leiden tot botafname in je schenen, enkels en voeten wat zorgt voor pijn in de gewrichten en spieren. Langdurig stilzitten zorgt voor verslechtering van de organen wat weer zou kunnen leiden tot hart en vaatziekten, dat verklaart deskundige liroy van de Berg. Hij zegt. de lijst met aandoeningen door te lang stilzitten is heel erg lang. Je kunt bijvoorbeeld zelfs darmkanker krijgen. Dat lijkt me een goede reden om meer te staan.
Maar staan is zo vermoeiend, daar ben ik het helemaal mee eens. Persoonlijk, zou ik het echt niet vol kunnen houden om anderhalf uur lang te staan. Maar dit hoeft ook niet. Met verstelbare sta en zittafels kun je tijdens de les wisselen van een staande naar een zittende houding. Als je elke les 15 minuten staat en de rest van de les gaat zitten zit je op een dag al gauw een uur minder. Bovendien zullen we aan het staan moeten wennen. Het zal beginnen met een half uur per dag minder zitten. Maar als we het staan eenmaal in ons systeem hebben zullen we steeds meer gebruik gaan maken van de statafels op school.
Voordelen van staan
Het is nu denk ik wel duidelijk dat zitten heel ongezond is en leidt tot een aantal nadelige gevolgen voor ons lichaam. Maar waarom is staan dan wel gezond. Hoe minder je zit op een dag, hoe kleiner de kans op rug en schouderklachten, hoe kleiner de kans op pijn in je benen en gewrichten en hoe kleiner de kans dat je vroegtijdig sterft aan bijvoorbeeld kanker of overgewicht. Naast al deze lichamelijke voordelen heeft staan ook mentale voordelen.
Manon Megens is basisschool leerkracht op een school waar ze statafels hebben ingevoerd. Volgens Manon kunnen leerlingen geconcentreerder werken aan een statafel. Wanneer kinderen staan stroomt er meer bloed naar hun hersenen en kunnen ze beter nadenken. Ook kunnen kinderen beter leren, wanneer ze tijdens het leren kunnen bewegen. Doordat ze twee dingen tegelijk doen, namelijk bewegen en leren, automatiseren de kinderen de stof beter. Staan in de klas heeft dus op de korte termijn echt positief effect op het leren. Maar ook op de lange termijn kan staan zorgen voor mentaal welzijn.
Jaren achter elkaar elke dag zitten zorgt ervoor dat de hersenen elke dag weinig zuurstof krijgen. Op de lange termijn kan dit ervoor zorgen dat je minder goed bestand bent tegen stress. Dit kan weer leiden tot slaapproblemen en een verhoogde kans op depressie.
Zitten is het nieuwe roken
Zitten is dus het nieuwe roken, dat weten we nu wel. Zitten is ongezond, omdat het leidt tot rug en schouderklachten, obesitas, pijn in de gewrichten en in ernstige gevallen zelfs tot kanker of andere ziektes. Natuurlijk is de bijdrage van zitten aan het krijgen van deze ziektes onzeker, omdat je dit soort dingen ook allemaal kunt krijgen als je heel weinig zit op een dag. Maar dat stilzitten bijdraagt aan gezondheidsproblemen is wel degelijk bewezen. Ook kunnen leerlingen zich beter concentreren wanneer ze staand werken, onder andere omdat er meer zuurstof naar de hersenen stroomt. Op de lange termijn zorgt staan voor minder kans op depressie en slaapproblemen. Veel volwassen zijn al zo gewend aan het zitten, dat ze niet meer willen staan, maar voor kinderen zijn de negatieve gevolgen van onze zitcultuur nog niet zo groot. Op alle lagere en middelbare scholen zouden statafels moeten komen om de kinderen te behoeden voor een ongezonde toekomst. Zitten is het nieuwe roken, zeker op school.
Bronnen
· Berg, L. van den (2016). Dit gebeurt er in je lichaam bij te lang zitten. Geraadpleegd op 9 november 2017, van https://www.manners.nl/dit-gebeurt-in-je-lichaam-bij-lang-zitten/
· Bom, N. (2017). Zitten is het nieuwe roken. 10 tips! Geraadpleegd op 14 november 2017, van http://jouwlijflijn.nl/zitten-is-het-nieuwe-roken-10-tips/
· Drogespieren.nl (z.d.). Waarom je langdurig stilzitten moet proberen te voorkomen! Geraadpleegd op 9 november 2017, van https://drogespieren.nl/gezondheid/langdurig-stil-zitten-slecht
· Ergonomie site (z.d.). Statafels op school. Geraadpleegd op 10 november 2017, van http://www.ergonomiesite.be/statafels-op-school/
· Ergonomie site (z.d.). Zit-sta tafel. Geraadpleegd op 7 november 2017, van http://www.ergonomiesite.be/zit-sta-tafel/
· Megens, M. (2017). Bewegend leren; Een statafel in je klas! 10 november 2017, van https://jufmaike.nl/bewegend-leren-sta-tafel-klas/
· Nederlands jeugdinstituut (2017). Overgewicht cijfers. Geraadpleegd op 7 november 2017, van https://www.nji.nl/Overgewicht-Probleemschets-Cijfers
· RIVM (2016). Nederlanders zitten veel, jongeren het meest. Geraadpleegd op 14 november 2017, van http://www.rivm.nl/Documenten_en_publicaties/Algemeen_Actueel/Nieuwsberichten/2016/Nederlanders_zitten_veel_jongeren_het_meest
· RIVM (z.d.). Rijksinstituut voor volksgezondheid en milieu. Geraadpleegd op 10 november 2017, van http://www.rivm.nl/
· Rtlnieuws (2016). Jongeren zitten meer dan 10 uur per dag stil. Geraadpleegd op 10 november 2017, van https://www.rtlnieuws.nl/nederland/jongeren-zitten-meer-dan-10-uur-dag-stil
· Sonnemans, A. (2016). Doodziek door stilzitten, zelfs als je genoeg sport. Geraadpleegd op 9 november 2017, van https://www.rtlnieuws.nl/gezondheid/doodziek-door-stilzitten-zelfs-als-je-genoeg-sport
· Wijngaarden, A. van (2013). Vaak rugklachten. Oorzaken en mythes bij rugpijn. Geraadpleegd op 7 november 2017, van https://www.gezondheidenco.nl/10981/pijn-in-de-onderrug-veel-voorkomend-gezondheidsprobleem-rugpijn-kost-tien-miljard-per-jaar/
· Woerkum, B. van (z.d.). Als de dood voor je stoel. Geraadpleegd op 7 november 2017, van https://www.google.nl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=2&ved=0ahUKEwiB38zpzq7XAhUIFOwKHYwAA5QQFggrMAE&url=http%3A%2F%2Fwww.staopvoorjerug.nl%2Ffiles%2FAlsdedoodvoorjestoel.pdf&usg=AOvVaw0Ym2ChJxg-vKEMzpWX_qMs
Comments
- 21 juni
0