Tourette in een notendop
Het syndroom van Gilles de la Tourette is een neuropsychiatrische aandoening die gekarakteriseerd wordt door tics. Tics zijn ongecontroleerde bewegingen of geluidjes die je kan maken. Denk maar aan bewegen met de nek, het gezicht of de ogen samenknijpen, kuchen, knorren, en ja, ook schelden. Dat laatste wordt ook wel coprolalie genoemd, en komt bij slechts een klein percentage van alle patiënten voor. Bij mensen die woorden of zinnen die ze horen nadoen, heet dat echolalie.
Bij een diagnose van Tourette is er sprake van ten minste twee aparte motorische tics, en één vocale - die elk minstens een jaar lang aanhouden, en andere hersenaandoeningen sowieso zijn uitgesloten. Het aantal tics kunnen er natuurlijk ook veel meer zijn (zoals vaak het geval is), en een persoon met Tourette kan ook een andere neurologische aandoening hebben die niet gerelateerd is aan het hebben van tics.
Sommige tics kunnen uitsluitend mentaal zijn, zoals dwanggedachten. Hierbij overlapt het syndroom met OCD (Obsessive Compulsive Disorder). Vaak gaat Tourette hiermee gepaard, alsook met ADHD, ADD, en ASS (Autisme Spectrum Stoornis).
Hoe ontstaat het, en waar zit het?
Niemand weet zeker waar Tourette vandaan komt. Het komt voor bij één op de honderd mensen, en is veel meer prevalent bij mannen dan bij vrouwen. Er is een sterk vermoeden dat genetische aanleg een grote factor is, alsook een infectie in de vroege jeugd die de trigger zou moeten zijn (dit is nog niet met zekerheid aangetoond).
Wel weten we dat het allemaal in de hersenen speelt. Tics ontstaan namelijk als er een storing is tussen de basale ganglia en de frontale cortex. Ook is er een te lage hoeveelheid histamine in de regio waar die receptoren zitten, en speelt dopamine een rol. Toevallig speelt dopamine ook een grote rol in ADHD en ADD, vandaar het verband.
Is het behandelbaar of te genezen?
Helaas is Tourette niet te genezen. Wel hebben veel patiënten baat bij cognitieve gedragstherapie (CBT), antipsychotica, acupunctuur en zelfs ‘Deep Brain Stimulation’, waarbij je een soort pacemaker voor je hersenen krijgt (dit is alleen bij extreme gevallen die niet zonder zouden kunnen functioneren). Als gewone medicatie wordt afgeraden, is ook medicinale cannabis een populair optie. Het wordt voornamelijk tegen tics gebruikt die pijn doen, en om te kalmeren.
De beste therapie blijkt toch een hobby. Bij het maken van kunst, muziek of schrijven wordt de aandacht van de tics naar de handeling gedirigeerd, wat de tics minder erg maakt, of zelfs tijdelijk laat verdwijnen.
Hoe is het voor mij?
Ik heb zelf al heel lang Tourette - ik heb het leven nooit anders meegemaakt dan dat ik tics heb. Mijn oudere broer had het als klein kind ook, maar hij is er “uitgegroeid” (dat de tics naarmate je ouder wordt minderen). Bij mij was dat niet het geval. In periodes dat ik veel stress ervaar, of ik ben overprikkeld, worden de tics erger. Als ik eraan denk, of ik zie/hoor iemand die ook tics heeft, begint het bij mij ook erger te worden.
Mijn tics zijn voornamelijk motorisch. Ik knijp mijn ogen, knak mijn vingers (en tenen!), en maak soms wat gekke strekbewegingen. Ik maak veel kuchjes en hikjes, maar ik scheld niet. Ik heb niet de drang om te schelden of als tic woorden en zinnen eruit te laten floepen. Als je me ontmoet, zou je eigenlijk niet in de gaten hebben dat ik het heb. Als ik het zou vertellen, ben je het binnen no-time ook vergeten. Dat heeft ook te maken dat ik het goed kan verbergen. De meeste mensen met Tourette hebben namelijk wel een soortgelijk mechanisme waarbij ze het kunnen verbergen. Uiteraard zijn de mensen die keihard schelden of schokken het meest opvallend; daar komen de stereotypen ook vandaan.
Naast Tourette heb ik ook te maken (gehad) met OCD en ADD - precies zoals verwacht. En aangezien mijn tics me tot in de jongvolwassenheid hebben achtervolgd, zal ik er de rest van mijn leven last van hebben, net als ADD.
Tot slot
Nu moet je niet denken dat ik zielig ben, of dat er iets helemaal mis is. Tourette heeft namelijk zo ook zijn voordelen. Omdat vrijwel alle mensen met Tourette een creatieve hobby hebben, zijn ze dus vaak erg creatief of kunstzinnig! Ook zijn multitasken en een goed gevoel voor humor óók vaak geassocieerd met Tourette.
Dus laat je vooroordelen en stereotypen achter, en je zal gauw zien dat mensen met Tourette in de eerste plaats mensen zijn. Die soms schelden. En schokken. En knijpen, en kuchen, en het totaal niet erg vinden om het uit te leggen als je ze ontmoet. Want iedereen heeft wel wat geks.
Comments
- 16 juni
1- 15 juni
1- 13 juni
1- 13 juni
- Hide replies (1)
1- 13 juni
1